有一只猫认识了一只老鼠，便对它大谈特谈自己是多么喜欢老鼠，原意和它交朋友，弄得老鼠终于同意和猫住在一起，共同生活。 "我们得准备过冬的东西了，不然我们到冬天会挨饿的，"猫说，"至于你嘛，我的小老鼠，哪里也不要去，我真怕你会被什么老鼠夹子夹住。"老鼠接受了猫的好建议，于是它们买来了一罐猪油，然而两个人都不知道该把猪油放在什么地方。 它们左思考右思考，最后猫说："我觉得这猪油放在教堂里是再合适不过的了，因为谁也不敢偷教堂里的东西。我们把猪油藏在祭坛下，不到万不得已的时候决不动它。"猪油罐就这样被放到了安全的地方。 可是没过多久，猫开始想吃猪油了，便对老鼠说："小老鼠，我想跟你说点事。我的表姐刚刚生了一个小宝宝，还请我当小宝贝的教母。那小宝贝全身雪白，带着一些褐色的斑点。我要抱着它去接受洗礼，所以今天要出去一下，你一个人在家看家，好吗？""好的，好的，"老鼠说，"你尽管去吧。要是有什么好吃的东西，千万要记着我。我很想尝一点洗礼时用的红葡萄酒。"这一切当然都不是真的，因为猫并没有表姐，也没有被请去当教母。 它直接去了教堂，偷偷爬到猪油罐那里，开始舔呀舔，把顶上一层猪油舔得精光。 然后，它在城里的屋顶上散了散步，想碰碰别的运气；接着便躺下来晒太阳。 每当想起那罐猪油，它都情不自禁地舔舔自己的嘴唇。 它一直等到天黑才回家。 "啊，你终于回来了，"老鼠说，"这一天肯定过得很开心吧？""一切顺利。"猫答道。 "你们给那孩子起了什么名字？""没了顶层！"猫冷淡地说。 "没了顶层！"老鼠叫了起来，"这个古怪的名字可不多见。你们家常取这样的名字吗？""那有什么？"猫说，"不比你的那些教子叫什么'偷面包屑的'更糟吧？"
没过多久，猫又想吃猪油了。 它对老鼠说："你得帮我一个忙，再一个人看一次家。又有人请我当教母了，而且这个孩子的脖子上有一道白圈，我实在无法推辞。"好心的老鼠同意了。 猫从城墙后面溜进教堂，一口气吃掉了半罐猪油。 "什么东西也没有比吃到自己的嘴里更好，"它说，心里对这一天的收获感到很满意。 等它到家时，老鼠问道："这个孩子起的什么名字呀？""吃了一半，"猫回答。 "吃了一半！你在说什么呀？我长这么大了还从来没有听说过这样的名字。我敢打赌，就是年历上也不会有这样的名字！"
不久，猫的嘴巴又开始流口水了，想再去舔一舔猪油。
"好事成三嘛，"它说，"又有人请我去当教母了。这个孩子除了爪子是白色的，浑身黑黝黝的，连一根白毛都没有。这是好几年才会碰上的事情 ，你当然会同意我去的，是吗？ ""没了顶层！ 吃了一半！ "老鼠回答，"这些名字真怪！ 我实在弄不明白。 ""你白天又不出门，"猫说，"整天穿着深灰色的皮袄，拖着长长的尾巴，坐在家里胡思乱想，当然弄不明白啦！ "趁着猫不在家，老鼠把屋子打扫了一下，把东西放得整整齐齐。可是那只馋猫把剩下的猪油吃得干干净净。"人只有把东西吃得干干净净才能放心，"它自言自语地说。它吃得饱饱的，直到天黑了才挺着圆圆的肚子回家。老鼠看到它回来，立刻问它这第三个孩子起的什么名字。"你也不会喜欢这个名字，"猫说，"它叫'吃得精光'。 ""吃得精光！ "老鼠叫了起来，"这个名字太令人费解了！ 我从来没有在书上见过。 吃得精光！ 这是什么意思呢？ "它摇摇头，蜷缩起身子，躺下睡着了。
从此，猫再也没有被邀请去当教母。 可是冬天来到了，外面再也找不到任何吃的东西。 老鼠想到了它们准备的过冬的东西，便说："走吧，猫！我们去取储存的猪油吧。我们可以美美吃上一顿。""是的，"猫回答，"那准会把你美得就像把你那尖尖的舌头伸到窗外去喝西北风一样。"它们动身去教堂，可它们到达那里后，看到猪油罐倒是还在那里，里面却是空的。 "天哪！"老鼠说，"我现在终于明白是怎么回事了！你可真是个好朋友！你在去当什么教母的时候，把这猪油全吃光了！先是吃了顶上一层，然后吃了一半，最后……""你给我住嘴！"猫嚷道，"你要是再罗嗦，我连你也吃了！""……吃得精光，"可怜的老鼠脱口而出。 它刚把话说完，猫就扑到了它的身上，抓住它，把它吞进了肚子。 这世界就是这样！
没过多久，猫又想吃猪油了。 它对老鼠说："你得帮我一个忙，再一个人看一次家。又有人请我当教母了，而且这个孩子的脖子上有一道白圈，我实在无法推辞。"好心的老鼠同意了。 猫从城墙后面溜进教堂，一口气吃掉了半罐猪油。 "什么东西也没有比吃到自己的嘴里更好，"它说，心里对这一天的收获感到很满意。 等它到家时，老鼠问道："这个孩子起的什么名字呀？""吃了一半，"猫回答。 "吃了一半！你在说什么呀？我长这么大了还从来没有听说过这样的名字。我敢打赌，就是年历上也不会有这样的名字！"
不久，猫的嘴巴又开始流口水了，想再去舔一舔猪油。
"好事成三嘛，"它说，"又有人请我去当教母了。这个孩子除了爪子是白色的，浑身黑黝黝的，连一根白毛都没有。这是好几年才会碰上的事情 ，你当然会同意我去的，是吗？ ""没了顶层！ 吃了一半！ "老鼠回答，"这些名字真怪！ 我实在弄不明白。 ""你白天又不出门，"猫说，"整天穿着深灰色的皮袄，拖着长长的尾巴，坐在家里胡思乱想，当然弄不明白啦！ "趁着猫不在家，老鼠把屋子打扫了一下，把东西放得整整齐齐。可是那只馋猫把剩下的猪油吃得干干净净。"人只有把东西吃得干干净净才能放心，"它自言自语地说。它吃得饱饱的，直到天黑了才挺着圆圆的肚子回家。老鼠看到它回来，立刻问它这第三个孩子起的什么名字。"你也不会喜欢这个名字，"猫说，"它叫'吃得精光'。 ""吃得精光！ "老鼠叫了起来，"这个名字太令人费解了！ 我从来没有在书上见过。 吃得精光！ 这是什么意思呢？ "它摇摇头，蜷缩起身子，躺下睡着了。
从此，猫再也没有被邀请去当教母。 可是冬天来到了，外面再也找不到任何吃的东西。 老鼠想到了它们准备的过冬的东西，便说："走吧，猫！我们去取储存的猪油吧。我们可以美美吃上一顿。""是的，"猫回答，"那准会把你美得就像把你那尖尖的舌头伸到窗外去喝西北风一样。"它们动身去教堂，可它们到达那里后，看到猪油罐倒是还在那里，里面却是空的。 "天哪！"老鼠说，"我现在终于明白是怎么回事了！你可真是个好朋友！你在去当什么教母的时候，把这猪油全吃光了！先是吃了顶上一层，然后吃了一半，最后……""你给我住嘴！"猫嚷道，"你要是再罗嗦，我连你也吃了！""……吃得精光，"可怜的老鼠脱口而出。 它刚把话说完，猫就扑到了它的身上，抓住它，把它吞进了肚子。 这世界就是这样！
Để làm thân với chuột, mèo kể lể tâm tình, bày tỏ nguyện vọng tha thiết của mình, làm chuột nghe cũng bùi tai nên đồng ý ăn chung, ở chung với mèo.
Mèo nói:
- Ta phải có thức ăn dự trữ cho mùa đông, không sẽ bị đói. Chú là chuột nên đừng liều lĩnh chạy khắp mọi nơi kẻo rồi lại mắc bẫy của tôi.
Lời khuyên tốt đó được thực hiện. Chúng mua một niêu mỡ, nhưng không biết nên cất niêu mỡ ấy ở đâu. Sau hồi lâu suy nghĩ, cuối cùng mèo nói:
- Anh thấy chẳng còn có nơi nào cất tốt hơn ở nhà thờ, vì ở đấy không một ai dám lấy cái gì đi cả. Chúng ta đem cất niêu mỡ dưới gầm nhà thờ, chúng ta chỉ rờ đến nó khi nào chúng ta cần đến mỡ.
Niêu mỡ được cất giấu cẩn thận, nhưng chẳng bao lâu sau mèo ta lên cơn thèm mỡ, mèo nói với chuột:
- Chú chuột ạ, anh muốn nói với chú điều này, anh có người chị họ mời đến làm bố đỡ đầu cho cháu. Chú ấy mới sinh đứa con trai, lông trắng đốm nâu, anh phải làm lễ đỡ đầu. Hôm nay anh đi vắng, chú ở nhà trông nom nhà cửa một mình nhé.
Chuột đáp:
- Vâng, vâng, anh cứ đi. Nếu anh có ăn ngon thì cũng nhớ lấy phần cho em nhé!
Nhưng tất cả những điều mèo nói đâu có thật, mèo chẳng có chị em họ nào cả, mà chúng chẳng có ai mời mèo đến làm bố đỡ đầu. Mèo ta đến thẳng nhà thờ, rón rén tới bên niêu mỡ, rồi bắt đầu liếm, và liếm hết lần váng mỡ phủ trên. Ăn no nê xong mèo đi dạo chơi trên các mái nhà thành phố. Ngắm cảnh, ngắm người chán mèo soãi chân nằm ườn ra sưởi nắng, và mỗi lần nhớ tới niêu mỡ mèo lại vuốt râu, chùi mép. Sẩm tối, mèo mới đi về nhà.
Chuột nói:
- Thế nào, anh đã về đấy à, chắc cả ngày hôm nay anh sống nhởn nhơ vui vẻ lắm?
Mèo đáp:
- Mọi chuyện đều vui vẻ cả.
Chuột hỏi tiếp:
- Đứa trẻ được đặt tên là gì?
Mèo thản nhiên đáp:
- "Liếm sạch phần da."
Chuột reo lên:
- "Liếm sạch phần da," sao lại có cái tên hiếm có và nghe lạ tai thật. Trong họ anh có hay đặt cái tên ấy không?
Mèo nói:
- Hỏi làm gì mà hỏi lắm thế, tên ấy cũng có gì là xấu hơn tên "Ăn cắp vặt," cái tên bố đỡ đầu của chú.
Ít lâu sau mèo lại nổi cơn thèm, mèo nói với chuột:
- Chú làm ơn giúp anh nhé, nhờ chú trông nom nhà cửa một mình một lần nữa. Anh lại được mời làm bố đỡ đầu lần thứ hai. Đứa trẻ có vòng lông trắng quanh cổ nom kháu quá nên anh không tiện từ chối.
Chuột tốt bụng nhận lời. Mèo lại lén men theo bức tường thành để đến nhà thớ và ăn ngấu nghiến luôn một lúc nửa niêu mỡ. Nó tự nhủ: "Thật không có gì ngon lành hơn là được ăn một mình" và khoái chí với việc làm ngày hôm đó.
Khi mèo về tới nhà, chuột hỏi:
- Đứa trẻ ấy được đặt tên là gì hở anh?
Mèo đáp:
- "Hết nhẵn một nửa."
- "Hết nhẵn một nửa." Điều anh nói nghe kỳ lạ thật! Từ thủa cha sinh mẹ đẻ đến giờ em chưa nghe thấy cái tên ấy bao giờ. Em cuộc với anh là cái tên ấy không có trong lịch sử.
Chẳng bao lâu sau mồm mèo lại nhớ tới món ăn tráng miệng. Mèo nói với chuột:
- Quá tam ba bận. Giờ anh lại phải đứng ra làm bố đỡ đầu. Đứa trẻ toàn thân đen tuyền, chỉ có lông chân là trắng, không có một sợi lông trắng nào trên người. Thật bao nhiêu năm mới lại có một lần sinh con như thế. Chú để anh đi nhé!
Chuột đáp:
- "Liếm sạch phần da," - "Hết nhẵn một nửa," toàn những tên nghe kỳ khôi làm sao, những tên ấy cứ làm em suy nghĩ mãi đấy.
Mèo nói:
- Chú cứ ru rú ở xó nhà với chiếc váy lông màu xám thẫm và chiếc đuôi lông lá dài mà nghĩ lẩn thẩn. Sở dĩ như thế là tại chú không chịu đi ra ngoài vào ban ngày cho biết nắng gió.
Trong khi mèo vắng nhà, chuột dọn dẹp nhà cửa lại cho ngăn nắp, còn mèo vốn háu ăn chén sạch nhẵn niêu mỡ. Nó nghĩ bụng: "Chỉ khi nào hết nhẵn thì mới yên tâm." Mãi tới khuya, bụng no căng tròn, mèo mới về đến nhà. Chuột liền hỏi ngay tên đứa trẻ được rửa tội là gì. Mèo đáp:
- Chắc cái tên ấy chẳng làm vừa lòng chú. Tên nó là "Hết sạch."
Chuột kêu:
- "Hết sạch," thật là một cái tên đáng nghi ngờ lắm. Em chưa từng đọc thấy cái tên ấy bao giờ. "Hết sạch!." Thế là nghĩa lý gì nhỉ?
Chẳng nói chẳng rằng, mèo chỉ lắc đầu, nằm cuộn tròn người lại và đánh một giấc.
Từ đó trở đi chẳng thấy ai tới mời mèo làm bố đỡ đầu nữa. Rồi mùa đông đến, lúc đi ra ngoài không kiếm được gì ăn nữa, chuột mới nghĩ đến kho thức ăn dự trữ và nói với mèo:
- Anh mèo ơi, ta tới chỗ để niêu mỡ đi, cái niêu mỡ mà ta để dành hồi nọ ấy, chắc giờ ngon miệng lắm đấy.
Mèo đáp:
- Được quá đi chứ. Hẳn là chú thấy niêu mỡ ngon lắm, ngon như thỏ dài lưỡi ra ngoài cửa sổ mà liếm không khí.
Cả hai cùng đi. Khi tới nơi, thực ra niêu hãy còn nguyên chỗ cũ, nhưng chỉ là niêu không.
Chuột nói:
- Thì ra thế! Bây giờ tôi mới hiểu chuyện gì đã xảy ra. Hôm nay mới biết anh quả thật là người bạn tốt của tôi. Anh ăn cho kỳ hết. Anh làm bố đỡ đầu như thế đấy: Trước tiên "Liếm sạch phần da," rồi sau "Hết nhẵn một nửa," rồi…
Mèo hét lớn:
- Mày có câm họng ngay không! Chỉ cần nói thêm một tiếng nữa là tao ăn thịt mày không còn lấy miếng da bây giờ.
Tội nghiệp con chuột không tìm được tiếng cuối cùng:
- "Hết sạch!."
Tiếng ấy vừa buông khỏi miệng chuột thì mèo đã nhảy tới, vồ ngay lấy chuột và nuốt chửng.
Mèo nói:
- Ta phải có thức ăn dự trữ cho mùa đông, không sẽ bị đói. Chú là chuột nên đừng liều lĩnh chạy khắp mọi nơi kẻo rồi lại mắc bẫy của tôi.
Lời khuyên tốt đó được thực hiện. Chúng mua một niêu mỡ, nhưng không biết nên cất niêu mỡ ấy ở đâu. Sau hồi lâu suy nghĩ, cuối cùng mèo nói:
- Anh thấy chẳng còn có nơi nào cất tốt hơn ở nhà thờ, vì ở đấy không một ai dám lấy cái gì đi cả. Chúng ta đem cất niêu mỡ dưới gầm nhà thờ, chúng ta chỉ rờ đến nó khi nào chúng ta cần đến mỡ.
Niêu mỡ được cất giấu cẩn thận, nhưng chẳng bao lâu sau mèo ta lên cơn thèm mỡ, mèo nói với chuột:
- Chú chuột ạ, anh muốn nói với chú điều này, anh có người chị họ mời đến làm bố đỡ đầu cho cháu. Chú ấy mới sinh đứa con trai, lông trắng đốm nâu, anh phải làm lễ đỡ đầu. Hôm nay anh đi vắng, chú ở nhà trông nom nhà cửa một mình nhé.
Chuột đáp:
- Vâng, vâng, anh cứ đi. Nếu anh có ăn ngon thì cũng nhớ lấy phần cho em nhé!
Nhưng tất cả những điều mèo nói đâu có thật, mèo chẳng có chị em họ nào cả, mà chúng chẳng có ai mời mèo đến làm bố đỡ đầu. Mèo ta đến thẳng nhà thờ, rón rén tới bên niêu mỡ, rồi bắt đầu liếm, và liếm hết lần váng mỡ phủ trên. Ăn no nê xong mèo đi dạo chơi trên các mái nhà thành phố. Ngắm cảnh, ngắm người chán mèo soãi chân nằm ườn ra sưởi nắng, và mỗi lần nhớ tới niêu mỡ mèo lại vuốt râu, chùi mép. Sẩm tối, mèo mới đi về nhà.
Chuột nói:
- Thế nào, anh đã về đấy à, chắc cả ngày hôm nay anh sống nhởn nhơ vui vẻ lắm?
Mèo đáp:
- Mọi chuyện đều vui vẻ cả.
Chuột hỏi tiếp:
- Đứa trẻ được đặt tên là gì?
Mèo thản nhiên đáp:
- "Liếm sạch phần da."
Chuột reo lên:
- "Liếm sạch phần da," sao lại có cái tên hiếm có và nghe lạ tai thật. Trong họ anh có hay đặt cái tên ấy không?
Mèo nói:
- Hỏi làm gì mà hỏi lắm thế, tên ấy cũng có gì là xấu hơn tên "Ăn cắp vặt," cái tên bố đỡ đầu của chú.
Ít lâu sau mèo lại nổi cơn thèm, mèo nói với chuột:
- Chú làm ơn giúp anh nhé, nhờ chú trông nom nhà cửa một mình một lần nữa. Anh lại được mời làm bố đỡ đầu lần thứ hai. Đứa trẻ có vòng lông trắng quanh cổ nom kháu quá nên anh không tiện từ chối.
Chuột tốt bụng nhận lời. Mèo lại lén men theo bức tường thành để đến nhà thớ và ăn ngấu nghiến luôn một lúc nửa niêu mỡ. Nó tự nhủ: "Thật không có gì ngon lành hơn là được ăn một mình" và khoái chí với việc làm ngày hôm đó.
Khi mèo về tới nhà, chuột hỏi:
- Đứa trẻ ấy được đặt tên là gì hở anh?
Mèo đáp:
- "Hết nhẵn một nửa."
- "Hết nhẵn một nửa." Điều anh nói nghe kỳ lạ thật! Từ thủa cha sinh mẹ đẻ đến giờ em chưa nghe thấy cái tên ấy bao giờ. Em cuộc với anh là cái tên ấy không có trong lịch sử.
Chẳng bao lâu sau mồm mèo lại nhớ tới món ăn tráng miệng. Mèo nói với chuột:
- Quá tam ba bận. Giờ anh lại phải đứng ra làm bố đỡ đầu. Đứa trẻ toàn thân đen tuyền, chỉ có lông chân là trắng, không có một sợi lông trắng nào trên người. Thật bao nhiêu năm mới lại có một lần sinh con như thế. Chú để anh đi nhé!
Chuột đáp:
- "Liếm sạch phần da," - "Hết nhẵn một nửa," toàn những tên nghe kỳ khôi làm sao, những tên ấy cứ làm em suy nghĩ mãi đấy.
Mèo nói:
- Chú cứ ru rú ở xó nhà với chiếc váy lông màu xám thẫm và chiếc đuôi lông lá dài mà nghĩ lẩn thẩn. Sở dĩ như thế là tại chú không chịu đi ra ngoài vào ban ngày cho biết nắng gió.
Trong khi mèo vắng nhà, chuột dọn dẹp nhà cửa lại cho ngăn nắp, còn mèo vốn háu ăn chén sạch nhẵn niêu mỡ. Nó nghĩ bụng: "Chỉ khi nào hết nhẵn thì mới yên tâm." Mãi tới khuya, bụng no căng tròn, mèo mới về đến nhà. Chuột liền hỏi ngay tên đứa trẻ được rửa tội là gì. Mèo đáp:
- Chắc cái tên ấy chẳng làm vừa lòng chú. Tên nó là "Hết sạch."
Chuột kêu:
- "Hết sạch," thật là một cái tên đáng nghi ngờ lắm. Em chưa từng đọc thấy cái tên ấy bao giờ. "Hết sạch!." Thế là nghĩa lý gì nhỉ?
Chẳng nói chẳng rằng, mèo chỉ lắc đầu, nằm cuộn tròn người lại và đánh một giấc.
Từ đó trở đi chẳng thấy ai tới mời mèo làm bố đỡ đầu nữa. Rồi mùa đông đến, lúc đi ra ngoài không kiếm được gì ăn nữa, chuột mới nghĩ đến kho thức ăn dự trữ và nói với mèo:
- Anh mèo ơi, ta tới chỗ để niêu mỡ đi, cái niêu mỡ mà ta để dành hồi nọ ấy, chắc giờ ngon miệng lắm đấy.
Mèo đáp:
- Được quá đi chứ. Hẳn là chú thấy niêu mỡ ngon lắm, ngon như thỏ dài lưỡi ra ngoài cửa sổ mà liếm không khí.
Cả hai cùng đi. Khi tới nơi, thực ra niêu hãy còn nguyên chỗ cũ, nhưng chỉ là niêu không.
Chuột nói:
- Thì ra thế! Bây giờ tôi mới hiểu chuyện gì đã xảy ra. Hôm nay mới biết anh quả thật là người bạn tốt của tôi. Anh ăn cho kỳ hết. Anh làm bố đỡ đầu như thế đấy: Trước tiên "Liếm sạch phần da," rồi sau "Hết nhẵn một nửa," rồi…
Mèo hét lớn:
- Mày có câm họng ngay không! Chỉ cần nói thêm một tiếng nữa là tao ăn thịt mày không còn lấy miếng da bây giờ.
Tội nghiệp con chuột không tìm được tiếng cuối cùng:
- "Hết sạch!."
Tiếng ấy vừa buông khỏi miệng chuột thì mèo đã nhảy tới, vồ ngay lấy chuột và nuốt chửng.
Dịch: Lương Văn Hồng, © Lương Văn Hồng