Il compare


Cha đỡ đầu


Un pover'uomo aveva tanti figli, e aveva già pregato tutti di fare da padrino; così, quando gli nacque l'ultimo, non sapeva proprio più a chi rivolgersi. Allora tutto triste si mise a letto e si addormentò. Sognò che doveva andare alla porta e invitare a fare da padrino la prima persona che incontrava. Quando si svegliò l'uomo fece quello che aveva visto in sogno e colui che incontrò e che fece da padrino gli regalò una bottiglietta d'acqua dicendo: -Con quest'acqua puoi guarire chi è ammalato, a condizione però che la Morte sia al capezzale dell'infermo; se invece si trova ai piedi del letto, l'ammalato deve morire-. Una volta si ammalò il figlio del re, e l'uomo pot‚ risanarlo poiché‚ la Morte si trovava al suo capezzale; così fu anche una seconda volta; ma la terza, la Morte era ai piedi del letto e il principino dovette morire. Allora l'uomo volle recarsi dal compare per raccontargli l'accaduto, ma quando giunse a casa sua vi trovò una stranissima brigata. Al primo piano la scopa e la paletta se le davano di santa ragione. Egli chiese dove abitasse il compare e la scopa rispose: -Al piano di sopra-. Quando arrivò al secondo piano vide per terra un bel mucchio di dita di morto. Allora egli domandò di nuovo dove abitasse il compare, e un dito rispose: -Al piano di sopra-. Al terzo piano c'era una gran quantità di teste di morto che dissero ancora: -Al piano di sopra-. Al quarto vide dei pesci sul fuoco che friggevano e si cuocevano da s‚. Anch'essi dissero: -Al piano di sopra-. E quando giunse al quinto piano si trovò davanti a una stanza; sbirciò dal buco della serratura e vide il compare che aveva un paio di corna lunghe lunghe. Quand'egli entrò, il compare si buttò in fretta sul letto e le coprì. Disse l'uomo: -Compare, quando sono arrivato al primo piano, ho visto una scopa e una paletta darsele di santa ragione-. -Che sciocco!- rispose il compare -erano il servo e la serva che parlavano insieme.- -Al secondo piano ho visto delle dita di morto per terra.- -Che grullo siete! erano radici di scorzonera.- -Al terzo piano c'era un mucchio di teste di morto.- -Stupido! erano cavoli cappucci.- -Al quarto, ho visto dei pesci in padella, che sfrigolavano e si cuocevano da soli.- Aveva appena pronunciato queste parole che i pesci comparvero e si misero in tavola da s‚. -E al quinto piano, ho guardato dal buco della serratura e ho visto che voi, compare, avevate un paio di corna lunghe lunghe!- -Ma no che non è vero!-
Có một người nông dân nghèo nhưng đông con, con nhiều tới mức chẳng còn ai là chưa đứng ra làm cha đỡ đầu cho con của gia đình nông dân này.
Khi lại có thêm một đứa nữa chào đời, bác nông dân đâm ra lo buồn, chẳng biết nhờ ai làm cha đỡ đầu cho đứa bé. Trong lúc lo nghĩ như vậy thì bác ngủ thiếp đi. Trong lúc ngủ bác nằm mơ, người lạ mặt đầu tiên mà bác gặp ở cổng thành thì nên mời làm cha đỡ đầu.
Khi thức giấc, bác nghĩ có lẽ mình cứ làm đúng như trong giấc mơ. Bác ra khỏi nhà, đi tới cổng thành. Gặp người lạ mặt đầu tiên, bác năn nỉ họ làm cha đỡ đầu. Người lạ mặt tặng bác nông dân một ly nước và nói:
- Đây là ly nước kỳ diệu. Bệnh nhân uống vào sẽ khỏe lại. Nhưng phải nhìn xem, thần chết đứng chỗ nào. Nếu thần chết đứng ở phía đầu bệnh nhân thì hãy đưa nước này cho uống. Con bệnh sẽ khỏe lại. Nếu như thần chết đứng ở phía dưới chân bệnh nhân thì có chạy chữa thuốc men cũng vô ích. Con bệnh chắc chắn sẽ chết.
Từ đó trở đi, bác nông dân trở nên nổi tiếng, bác chữa được cho nhiều người khỏi bệnh và kiếm được rất nhiều tiền.
Có lần con nhà vua ốm nặng, bác được triệu tới. Tới nơi, bác thấy thần chết đứng ở phía đầu con bệnh, bác cho uống nước, con bệnh khỏe lại. Lần thứ hai cũng vậy. Nhưng tới lần thứ ba, thần chết đứng ở phía dưới chân con bệnh, lần này đành để con bệnh chết.
Lần ấy, bác nông dân muốn tới thăm cha đỡ đầu của con và nhân tiện kể chuyện chữa bệnh bằng nước kia.
Vừa mới bước vào nhà, bác đã thấy cảnh tượng lạ kỳ. Ở bậc thang thứ nhất thì chổi và xẻng đang đánh nhau dữ dội, ném đủ mọi thứ vào nhau. Bác hỏi chúng:
- Ông chủ cha đỡ đầu ở chỗ nào?
Chổi đáp:
- Ở bậc thang trên.
Khi bước lên tới bậc thang thứ hai, bác thấy một đống ngón tay đã chết. Bác lại hỏi:
- Ông chủ cha đỡ đầu ở chỗ nào?
Một ngón tay cất tiếng:
- Ở bậc thang trên.
Lên tới bậc thang thứ ba, bác thấy toàn sọ người, chúng bảo bác cứ lên bậc thang nữa.
Lên tới bậc thang thứ tư, bác thấy toàn cá là cá. Chúng bơi lượn trong chảo mỡ và tự rán mình (chiên mình). Chúng nói:
- Lên một bậc nữa.
Khi bước lên bậc thang thứ năm, bác bước tới trước một căn phòng và ngó vào trong qua lỗ chìa khóa. Bác thấy cha đỡ đầu có cặp sừng dài. Khi bác mở cửa bước vào thì cha đỡ đầu nhảy vội lên giường đắp chăn. Bác nông dân hỏi cha đỡ đầu:
- Thưa cha đỡ đầu, sao cảnh nhà nom kỳ lạ vậy? Ở bậc thang thứ nhất thì chổi và xẻng cãi lộn và đánh nhau dữ dội.
- Bác sao ngây thơ vậy, thằng ở và con hầu, chúng đứng nói chuyện với nhau mà.
- Ở bậc thang thứ hai thì toàn ngón tay chết khô.
- Bác khờ khạo quá, đó là đống rễ cây đấy.
- Ở bậc thang thứ ba thì toàn sọ người.
- Quân ngô nghê, đấy là đống bắp cải.
- Ở bậc thang thứ tư tôi thấy cá bơi trong chảo và tự chiên mình.
Bác vừa nói xong thì cá ở đâu bay tới.
- Tới bậc thang thứ năm, ngó qua lỗ khóa tôi thấy cha đỡ đầu có hai cái sừng dài.
- Ái chà, sao lại có chuyện thế nhỉ!
Lúc này bác nông dân đâm hoảng sợ, chạy ngay khỏi nhà cha đỡ đầu. Ai mà biết được, bác có bị sao không.


Dịch: Lương Văn Hồng, © Lương Văn Hồng