Düzenbaz ve Ustası


Вор и его учитель


Jan oğlunun bir meslek öğrenmesini istiyordu. Bu nedenle kiliseye giderek yardım etmesi için Tanrı'ya dua etti.
Sunağın arkasında duran zangoç, "Düzenbazlığı! Düzenbazlığı öğrensin!" dedi.
Jan oğlunun yanma vardı ve ona, Tanrı'nın düzenbazlığı önerdiğini söyledi. Daha sonra onu yanına alarak düzenbazlığı öğretecek birini aradı. Uzun bir yol kat ettikten sonra koskoca bir ormana geldiler. Ormanın içinde ufacık bir ev vardı ve içinde yaşlı bir kadın oturmaktaydı.
"Düzenbazlıktan anlayan birini biliyor musunuz?" diye sordu Jan.
"O işi burada öğrenebilirsiniz" dedi kadın. "Oğlum düzenbazların ustasıdır." Ve oğluyla konuşarak Jan'ın oğlunun düzenbazlığı öğrenip öğrenemeyeceğini sordu.
Yaşlı kadının oğlu Jan'a, "Ben oğlunuza her şeyi öğretirim, siz gelecek yıl buraya gelin; oğlunuzu tanıyabilirseniz sizden para almayacağım. Tanıyamazsanız bana iki yüz lira verirsiniz, tamam mı?" dedi.
Jan evine döndü; oğlu sihirbazlığı ve düzenbazlığı öğrendi. Derken aradan bir yıl geçti. Jan yola çıktı; bu arada oğlunu nasıl tanıyabileceğini düşünmekteydi. Kendi kendine mırıldanarak yoluna devam ederken karşısına bir cüce çıktı ve "Hey, sana n'oldu be adam? Niye böyle üzgünsün?" diye sordu.
"Şey, bir yıl önce oğlumu bir düzenbazın yanına verdim. O da bana bir yıl sonra oğlumu gelip almamı, onu tanıyamazsam kendisine iki yüz lira borçlanacağımı, tanırsam benden para almayacağını söyledi. Ama şimdi onu tanıyabilecek miyim diye merak ediyorum, ayrıca parayı nereden bulacağımı da bilmiyorum" diye cevap verdi Jan.
Bunun üzerine cüce ona bir parçacık ekmek kabuğu alarak bacanın altında durmasını, ocak çengellerinin asıldığı sırıkta bir de sepet asılı olduğunu söyledi; bu sepetin içinde başını çıkararak dışarıya bakan bir kuş varmış ki, bu onun oğluymuş!
Jan gidip biraz ekmek kabuğu alarak sepetin içine attı; kuş hemen kafasını çıkararak dışarı baktı.
"Vay be oğlum, sen buradasın demek?" dedi adam. Babasını gören çocuk çok sevindi, ama ustası şöyle dedi: "Bu aklı sana şeytan verdi, yoksa oğlunu nasıl tanıyabilirdin ki?"
"Gel gidelim buradan baba" dedi oğlan. Jan oğlunu yanına alarak eve doğru yola koyuldu. Yolda oğlu ona, "Ben şimdi büyü yaparak bir tazıya dönüşeceğim! Beni göstererek çok para kazanabilirsin" dedi.
Derken bir faytonla karşılaştılar. Fayton sürücüsü "Hey, şu köpek satılık mı?" diye seslendi.
"Evet."
"Kaç para istersin?"
"Otuz lira."
"Bu çok para, ama hadi öyle olsun. Bu güzel bir av köpeği doğrusu."
Faytonun içindeki beyefendi hayvanı yanına aldı. Ama az bir yol gitmişlerdi ki, köpek faytonun penceresinden atlayıp aynı anda insan olarak babasının yanında yer alıverdi.
Baba oğul tekrar evin yolunu tuttular. Ertesi gün bir köy pazarına vardılar. Oğlan, babasına dönerek, "Ben şimdi güzel bir at olacağım, beni satarsın. Ama satarken ağzıma takılı gemi çıkarmayı sakın unutma, yoksa insana dönüşemem!" dedi.
Baba atıyla pazar yerine gitti. İşte o sırada usta düzenbaz çıkageldi ve atı yüz lira karşılığında satın aldı. Ancak Jan atın gemini çıkarmadı.
Atı satın alan onu evine götürüp ahıra soktu. Tesadüfen ahıra gelmiş olan hizmetçi kızı gören at, "Benim gemimi çıkar!" diye seslendi.
Kız durup kulak kabarttı. "Sen konuşabiliyorsun demek?" diyerek atın yanına yaklaştı ve gemini çıkardı. At aynı anda bir serçeye dönüştü ve kapının üzerinden uçtu. Ancak usta düzenbazın bir kuşu daha vardı; o da uçarak öbür kuşa saldırdı. Birbirlerini gagaladılar. Bunun üzerine usta düzenbaz bir havuz yaptı, kendisi de bir balık oldu. Oğlan da kendini balık yaptı. Bu sefer de iki balık birbirini ısırmaya kalkıştı. Usta, tavuğa dönüştü. Oğlan tilki oluverdi ve ustanın kafasını kopardı, usta düzenbaz öldü. Bugüne kadar da bir daha dirilmedi.
Собрался Ян отдать сына своего ремеслу обучаться; пошел в церковь и стал богу молиться, чтобы узнать, что сыну будет полезней всего. А стоял у алтаря причетник и говорит: "Воровство, воровство!" Воротился Ян к своему сыну и объявил, что тот должен воровству обучаться, что это-де сказал ему сам господь бог. И пошел он со своим сыном искать такого человека, который воровать мастер. Шли они долго и зашли, наконец, в глухой и дремучий лес, видят - стоит там маленькая избушка, и сидит в той избушке старая-престарая женщина. Ян ей и говорит:
- Не знаешь ли ты такого человека, что воровать умеет?
- Этому делу можно и здесь хорошо научиться, - ответила старуха, - сын мой на эти дела большой мастер.
Вот и спрашивает он у сына старухи, хорошо ли тот воровство знает. Говорит воровских дел мастер:
- Твоего сына я обучу как следует; придешь сюда год спустя, и ежели сына своего узнаешь, то и денег за ученье я с тебя не возьму, а не узнаешь, то должен ты будешь заплатить мне двести талеров.
Воротился отец домой, а сын стал колдовству да воровству обучаться. Прошел год, и отправился отец к воровских дел мастеру, да по дороге пригорюнился, не зная, сможет ли сына своего узнать. Идет он, запечалился, вдруг навстречу ему маленький человечек. И спрашивает его тот человечек:
- Послушай, ты чего это пригорюнился? Чего запечалился?
- Ох, - отвечает Ян, - год тому назад отдал я своего сына к воровских дел мастеру в обученье, велел он мне год спустя прийти к нему снова, и если сына своего я не узнаю, то должен буду уплатить ему двести талеров, а если узнаю, то и платить ничего не придется, - вот мне и страшно, что я его не узнаю, а где мне тогда денег-то столько добыть?
И сказал ему человечек:
- Ты должен взять с собой лукошко с хлебом и стать под дымовою трубой; увидишь там на шесте клеточку, и выглянет оттуда птичка, это и будет твой сын.
Пошел Ян туда, поставил лукошко с черным хлебом перед клеткой, - вылетела из нее птичка и смотрит на хлеб.
- Эй, сыночек, ты здесь? - спрашивает отец.
Обрадовался сын, что отца своего увидал. Но воровских дел мастер говорит:
- Это сам черт тебя надоумил, а то как бы ты своего сына узнал?
- Отец, нам надо отсюда поскорей уходить, - сказал юноша.
И отправился отец со своим сыном домой. Вдруг едет по дороге им навстречу карета, и говорит сын своему отцу:
- Обернусь я большою борзой, и вы сможете на мне заработать немало денег.
Высовывается из кареты господин:
- А не продадите ли вы мне эту собаку?
- Что ж, продам, - ответил отец.
- А сколько вы денег за нее хотите?
- Тридцать талеров.
- Это слишком много, но пес, видно, очень породистый, я, пожалуй, согласен.
Забрал господин пса в карету, но только немного отъехал, а пес как выскочит из нее через окошко и вмиг обернулся юношей и снова очутился возле своего отца. И пошли они вместе домой. А была на другой день в соседней деревне ярмарка, вот парень и говорит своему отцу:
- А теперь обернусь я красивым конем, а вы меня продадите. Но прежде чем продать, вы должны снять с меня уздечку; а то не смогу я стать опять человеком.
Вывел отец коня на ярмарку, но пришел туда и воровских дел мастер и купил коня за сто талеров, а отец и позабыл снять с него уздечку. Вот повел вор коня домой и поставил его в конюшню. Вошла туда работница, а конь ей говорит:
- Снимите с меня уздечку, снимите с меня уздечку!
Стоит работница, удивляется:
- Э-э, да ты и говорить умеешь! - Подошла она к коню, сняла с него уздечку, и обернулся конь воробьем, вылетел в дверь; а колдун тоже воробьем обернулся и полетел вслед за ним. Вот слетелись они, стали биться, и колдун проиграл; кинулся он тогда в воду и обернулся рыбой. А парень тоже рыбой обернулся, догнал его, и стали они биться, и колдун опять проиграл. Обернулся тогда колдун петухом, а парень - лисой да и откусил голову петуху, так вот и погиб воровских дел мастер и лежит там и поныне.