从前有一对贫穷的夫妻，他们除了有一座小棚子外，其它一无所有，他们靠打鱼来维持生计，生活常常捉襟见肘。 有一天傍晚，丈夫坐在水边下网捕鱼，起网的时候，发现网里有一条全身都是纯金的鱼。 就在他满心惊诧地打量着这条鱼的时候，鱼开始说话了："听着，渔夫，如果你把我扔回水里，我将把你的小棚子变成豪华的城堡。"可是渔夫却回答："如果我连肚子都喂不饱，城堡又有什么用呢？"金鱼接着说："那没关系，到时城堡里会有一个橱柜，你打开柜门，里面就有最精美的饭菜，而且你想要多少就会有多少。""如果这是真的，"渔夫说，"那我就帮你这个大忙了。""是真的，"鱼说，"但得有个条件，当你的好运降临的时候，千万别跟世界上任何人透露此事，无论是谁，一旦你说漏了一个字，那可就全完了。"渔夫于是将鱼扔回水里，然后扭头回家了。
在他原来破棚子的地方，现在果真矗立着一座大城堡。 他睁大眼睛走了进去，看见他老婆身着漂亮的衣服，坐在一间豪华的房间里，显得十分高兴，她问："夫君，这些都是怎么来的？对我是再合适不过了。""是的，"丈夫说："对我也一样，我可饿坏了，给拿点吃的来。"老婆回答："我可没吃的，在这新房子里我什么东西都找不着。""你不用管啦，"丈夫说："我看见那边有个大橱柜，去打开。"她把柜子打开，里面有蛋糕、肉、水果、酒，简直是一桌丰盛的宴席。
老婆高兴地大叫："亲爱的，真是应有尽有。"他们坐下来一起大吃大喝。 吃饱后，老婆问："夫君，这些好东西是从哪儿来的？""哎呀，"他回答："可别问我这个问题，我可不敢告诉你，因为如果我向别人透露这事，我们所有的财富就会消失。""非常好，"她说，"不应知道的还是不知道为好。"然而，她没说真话，白天黑夜她都不安宁，把她丈夫纠缠得失去了耐心，他只好告诉她那是由于他捕到一条美丽的金鱼，作为回报，他给了它自由。 就在这秘密泄露的一瞬间，豪宅和橱柜消失了，破旧的渔棚又恢复了原样，丈夫重操旧业去捕鱼了。 可是他的运气不错，又一次捕到了那条金鱼。 "听着，"鱼说："如果你再把我投入水中，我还会给你城堡和装满烤肉和煮肉的橱柜。但是可别动摇，千万千万别透露你从哪儿得到了这一切，要不然一切可就又没了！""我会非常注意的。"渔夫答应着，然后把鱼投回水中。 现在家中的一切又重新恢复往日的辉煌了，老婆面对大宗财富大喜过望，可仍是好奇心折磨得她坐卧不安，仅过数日，她又开始问这问那了，这是怎么回事呀，他是用什么法子弄到这些的呀等等。 丈夫保持着沉默，但是时间不长，他又被折腾得肝火上升，脾气大发了，终于违背诺言，又泄露了秘密。 转眼间城堡就没了，他们又重新住在了破旧的棚子里。 "现在你可得到你想得到的了，"他说，"可我们又得过那啃光骨头没肉的日子了。""唉，"老婆说，"我宁愿过穷日子，如果我不知道那财富是从哪儿来的，我一时都不得安宁。"
丈夫只得回去捕鱼，可是没想到那金鱼第三次撞入他的网内。 "听着，"鱼说，"看来我是命里注定逃不出你的手掌，那就带我回家 ，把我切成六片：让你老婆吃两片，你的马吃两片，剩下两片埋在地下，这样他们会赐福于你。 "渔夫带着鱼回了家，并且按鱼所说的做了。时间过得很快，埋鱼肉的地方长出了两朵金荷花，马生了两只金马驹，而渔夫的老婆则生下了两个全身是金的孩子。孩子们长成了魁梧英俊的小伙子，荷花和马驹也长大了。这时他们请求道："父亲，我们想骑上我们的金马出去闯闯世界。 "他忧伤地答道："要是你们都走了，我怎能放心呢，我怎能知道你们的情况呢？ "他们说："那两朵金荷花不是在这儿呐。 看着它们，你就会知道我们的情况了：如果它们鲜艳美丽，那我们就身体健康；如果它们变蔫了，那我们就是生病了；如果它们枯萎了，那我们也死了。 "他们骑着马出发了，他们走进一家酒店，发现里面有很多人，人们一看见两个金孩子就开始拿他们取笑。兄弟中的一个受不了众人的嘲讽，打消了闯世界的念头，取道回府去陪伴老父亲。另一位坚持向前骑，到了一片大森林。他正准备进去，旁边有人劝他："你骑马穿过森林可不安全，林子里全是盗匪，他们可不是善人。 一旦你生病，他们发现你和你的马全身是金，他们肯定会杀了你。 "可是他暗中给自己打气壮胆，说道："我必须、而且能够骑过去。 "然后他取了熊皮穿在自己和马的身上，这样他们的金身就不被别人看见了，他毫无畏惧地进入了林子。走了不远，他听见丛林中有响声，并且有人说话：一边有人喊："这儿来了一个。 "另一边答："别理这个穿熊皮的，一看就是穷得跟教堂里的耗子一样，他身上能有什么值钱的？ "于是金孩子高高兴兴、平平安安地走出了森林。
一天他走进了一个村庄，看到一位非常美丽的姑娘，在他眼里姑娘简直是世界上最最美丽的了。 他顿时被爱情巨大的力量所征服，走上前去向姑娘表白："我爱你，我真心真意地爱你，你肯嫁给我吗？"姑娘也同样深深地爱慕着他，于是她同意说："是的，我愿意嫁给你，并同你白头偕老。"他们结婚了，新婚的日子无比甜蜜，这时新娘的父亲回到家来，知道了女儿已经举行了婚礼，感到非常惊诧，问道："新郎在哪里？"旁人给他指点了仍然穿着熊皮的金孩子。 父亲一看便勃然大怒："一个穿熊皮的决不能娶我的女儿！"说完就准备杀了他。 新娘苦苦央求道："他是我的丈夫，而且我真心实意地爱他！"父亲终于平静下来了，然而，实在放不下这个念头，第二天他早早起了床，想看看女婿是否真的是个衣着褴褛的乞丐。 没想到当他偷偷地往房间里看的时候，却见床上躺着一个浑身放金光的男人，地上是那张破旧的熊皮。 他回来暗中感叹道："我能及时克制住自己真是万幸！否则我可真是罪不可恕啦。"此时金孩子正在梦乡中，他梦见自己骑马出去猎到一只漂亮的牡鹿，早上醒来后，便对妻子说："我必须出去打猎。"她感到不安，求他呆在家里，并且劝他："你会大祸临头的。"可是他回答："我必须去。"
他站起身来，骑上马进了森林，走了不远，发现有一只漂亮的牡鹿从他的路前面穿过，那的的确确就是他梦中的那只鹿。 他瞄准了正准备射箭时，那鹿跑开了。 他穿灌木、过壕沟，不知疲倦地追呀，整整追了一天，到了天黑时分，牡鹿从眼前消失了。 金娃娃看了看四周，发现自己正站在一座小房子前，里面坐着一个巫婆。 他敲敲门，那矮小的老太婆从里面出来问道："这么晚了你还在这大林子里干什么？""您看见一只鹿了吗？""是的，"她回答，"我知道这鹿在哪儿。"就在这时，从房子里奔出一条小狗，冲着他恶狠狠地叫着。 "别叫了，你这仗势欺人的家伙，"他说，"再叫我就打死你。"不想这话把巫婆给惹火了，她喊着："什么，你敢杀我的小狗？"随即把他变成了一块石头，孤单单地躺在那里，这时他的新娘正在徒劳地等待他，一边等，一边想："一定是我最害怕、最担心的事情发生了！"在家里，他的兄弟站在金荷花前，看到其中一朵突然凋萎了。 "天呐！"他喊道："我的兄弟一定惨遭不幸了！我必须设法去救他。"可是父亲说："留下别去，再失去你，我可怎么办？"他坚持道："我非得去！"
于是他骑着他的金马上路进入了森林，找到了他那变成石头的兄弟。 老巫婆从房子里出来叫住了他，想让他也中圈套，可是他不让她靠近，并且威胁说："你要是不把我兄弟变活了 ，我就射死你。 "巫婆虽然极其不乐意，但不得不用食指点了一下石头，让他兄弟马上恢复了人的形状。两个金娃娃又见面了，他们非常高兴，相互拥抱亲吻，一块儿骑马离开了森林，然后一个回家去见他的新娘，另一个回去见父亲。一见面老父亲就说道："我已经知道你救活了你的兄弟，因为那朵金荷花忽然间又竖起来了，并且还开了花。 "从此以后，他们的一生都幸福和富裕。
在他原来破棚子的地方，现在果真矗立着一座大城堡。 他睁大眼睛走了进去，看见他老婆身着漂亮的衣服，坐在一间豪华的房间里，显得十分高兴，她问："夫君，这些都是怎么来的？对我是再合适不过了。""是的，"丈夫说："对我也一样，我可饿坏了，给拿点吃的来。"老婆回答："我可没吃的，在这新房子里我什么东西都找不着。""你不用管啦，"丈夫说："我看见那边有个大橱柜，去打开。"她把柜子打开，里面有蛋糕、肉、水果、酒，简直是一桌丰盛的宴席。
老婆高兴地大叫："亲爱的，真是应有尽有。"他们坐下来一起大吃大喝。 吃饱后，老婆问："夫君，这些好东西是从哪儿来的？""哎呀，"他回答："可别问我这个问题，我可不敢告诉你，因为如果我向别人透露这事，我们所有的财富就会消失。""非常好，"她说，"不应知道的还是不知道为好。"然而，她没说真话，白天黑夜她都不安宁，把她丈夫纠缠得失去了耐心，他只好告诉她那是由于他捕到一条美丽的金鱼，作为回报，他给了它自由。 就在这秘密泄露的一瞬间，豪宅和橱柜消失了，破旧的渔棚又恢复了原样，丈夫重操旧业去捕鱼了。 可是他的运气不错，又一次捕到了那条金鱼。 "听着，"鱼说："如果你再把我投入水中，我还会给你城堡和装满烤肉和煮肉的橱柜。但是可别动摇，千万千万别透露你从哪儿得到了这一切，要不然一切可就又没了！""我会非常注意的。"渔夫答应着，然后把鱼投回水中。 现在家中的一切又重新恢复往日的辉煌了，老婆面对大宗财富大喜过望，可仍是好奇心折磨得她坐卧不安，仅过数日，她又开始问这问那了，这是怎么回事呀，他是用什么法子弄到这些的呀等等。 丈夫保持着沉默，但是时间不长，他又被折腾得肝火上升，脾气大发了，终于违背诺言，又泄露了秘密。 转眼间城堡就没了，他们又重新住在了破旧的棚子里。 "现在你可得到你想得到的了，"他说，"可我们又得过那啃光骨头没肉的日子了。""唉，"老婆说，"我宁愿过穷日子，如果我不知道那财富是从哪儿来的，我一时都不得安宁。"
丈夫只得回去捕鱼，可是没想到那金鱼第三次撞入他的网内。 "听着，"鱼说，"看来我是命里注定逃不出你的手掌，那就带我回家 ，把我切成六片：让你老婆吃两片，你的马吃两片，剩下两片埋在地下，这样他们会赐福于你。 "渔夫带着鱼回了家，并且按鱼所说的做了。时间过得很快，埋鱼肉的地方长出了两朵金荷花，马生了两只金马驹，而渔夫的老婆则生下了两个全身是金的孩子。孩子们长成了魁梧英俊的小伙子，荷花和马驹也长大了。这时他们请求道："父亲，我们想骑上我们的金马出去闯闯世界。 "他忧伤地答道："要是你们都走了，我怎能放心呢，我怎能知道你们的情况呢？ "他们说："那两朵金荷花不是在这儿呐。 看着它们，你就会知道我们的情况了：如果它们鲜艳美丽，那我们就身体健康；如果它们变蔫了，那我们就是生病了；如果它们枯萎了，那我们也死了。 "他们骑着马出发了，他们走进一家酒店，发现里面有很多人，人们一看见两个金孩子就开始拿他们取笑。兄弟中的一个受不了众人的嘲讽，打消了闯世界的念头，取道回府去陪伴老父亲。另一位坚持向前骑，到了一片大森林。他正准备进去，旁边有人劝他："你骑马穿过森林可不安全，林子里全是盗匪，他们可不是善人。 一旦你生病，他们发现你和你的马全身是金，他们肯定会杀了你。 "可是他暗中给自己打气壮胆，说道："我必须、而且能够骑过去。 "然后他取了熊皮穿在自己和马的身上，这样他们的金身就不被别人看见了，他毫无畏惧地进入了林子。走了不远，他听见丛林中有响声，并且有人说话：一边有人喊："这儿来了一个。 "另一边答："别理这个穿熊皮的，一看就是穷得跟教堂里的耗子一样，他身上能有什么值钱的？ "于是金孩子高高兴兴、平平安安地走出了森林。
一天他走进了一个村庄，看到一位非常美丽的姑娘，在他眼里姑娘简直是世界上最最美丽的了。 他顿时被爱情巨大的力量所征服，走上前去向姑娘表白："我爱你，我真心真意地爱你，你肯嫁给我吗？"姑娘也同样深深地爱慕着他，于是她同意说："是的，我愿意嫁给你，并同你白头偕老。"他们结婚了，新婚的日子无比甜蜜，这时新娘的父亲回到家来，知道了女儿已经举行了婚礼，感到非常惊诧，问道："新郎在哪里？"旁人给他指点了仍然穿着熊皮的金孩子。 父亲一看便勃然大怒："一个穿熊皮的决不能娶我的女儿！"说完就准备杀了他。 新娘苦苦央求道："他是我的丈夫，而且我真心实意地爱他！"父亲终于平静下来了，然而，实在放不下这个念头，第二天他早早起了床，想看看女婿是否真的是个衣着褴褛的乞丐。 没想到当他偷偷地往房间里看的时候，却见床上躺着一个浑身放金光的男人，地上是那张破旧的熊皮。 他回来暗中感叹道："我能及时克制住自己真是万幸！否则我可真是罪不可恕啦。"此时金孩子正在梦乡中，他梦见自己骑马出去猎到一只漂亮的牡鹿，早上醒来后，便对妻子说："我必须出去打猎。"她感到不安，求他呆在家里，并且劝他："你会大祸临头的。"可是他回答："我必须去。"
他站起身来，骑上马进了森林，走了不远，发现有一只漂亮的牡鹿从他的路前面穿过，那的的确确就是他梦中的那只鹿。 他瞄准了正准备射箭时，那鹿跑开了。 他穿灌木、过壕沟，不知疲倦地追呀，整整追了一天，到了天黑时分，牡鹿从眼前消失了。 金娃娃看了看四周，发现自己正站在一座小房子前，里面坐着一个巫婆。 他敲敲门，那矮小的老太婆从里面出来问道："这么晚了你还在这大林子里干什么？""您看见一只鹿了吗？""是的，"她回答，"我知道这鹿在哪儿。"就在这时，从房子里奔出一条小狗，冲着他恶狠狠地叫着。 "别叫了，你这仗势欺人的家伙，"他说，"再叫我就打死你。"不想这话把巫婆给惹火了，她喊着："什么，你敢杀我的小狗？"随即把他变成了一块石头，孤单单地躺在那里，这时他的新娘正在徒劳地等待他，一边等，一边想："一定是我最害怕、最担心的事情发生了！"在家里，他的兄弟站在金荷花前，看到其中一朵突然凋萎了。 "天呐！"他喊道："我的兄弟一定惨遭不幸了！我必须设法去救他。"可是父亲说："留下别去，再失去你，我可怎么办？"他坚持道："我非得去！"
于是他骑着他的金马上路进入了森林，找到了他那变成石头的兄弟。 老巫婆从房子里出来叫住了他，想让他也中圈套，可是他不让她靠近，并且威胁说："你要是不把我兄弟变活了 ，我就射死你。 "巫婆虽然极其不乐意，但不得不用食指点了一下石头，让他兄弟马上恢复了人的形状。两个金娃娃又见面了，他们非常高兴，相互拥抱亲吻，一块儿骑马离开了森林，然后一个回家去见他的新娘，另一个回去见父亲。一见面老父亲就说道："我已经知道你救活了你的兄弟，因为那朵金荷花忽然间又竖起来了，并且还开了花。 "从此以后，他们的一生都幸福和富裕。
Ngày xửa ngày xưa có hai vợ chồng người đánh cá nghèo sống trong một túp lều nhỏ, việc đánh cá chỉ vừa đủ để vợ chồng sống qua ngày. Có lần người chồng quăng lưới, lúc kéo lưới lên thì thấy một con cá vàng. Người thuyền chài hết sức ngạc nhiên, mải ngắm nhìn cá, bỗng cá nói:
- Bác thuyền chài ơi, hãy thả tôi xuống nước, tôi sẽ biến túp lều của bác thành một lâu đài nguy nga tráng lệ.
Bác thuyền chài bảo:
- Lâu đài kia giúp ích gì khi ta chẳng có gì cho vào miệng?
Cá lại nói:
- Tất nhiên bác chẳng phải lo. Ở trong lâu đài có một cái tủ lớn, bác chỉ việc mở cửa tủ ra là thấy ngay đủ các món ăn ngon đựng sẵn trong các thố, bác muốn ăn bao nhiêu thì tùy ý.
Bác thuyền chài nói:
- Nếu thế thì ta sẵn lòng thả mi xuống nước.
Cá nói:
- Nhưng điều kiện đặt ra là bác không bao giờ được nói cho ai biết, tại sao bác lại có cơ ngơi ấy. Chỉ cần buột miệng nói ra là toàn bộ gia sản sẽ biến mất.
Bác thuyền chài thả cá xuống nước và đi về nhà. Trên mảnh đất cũ của túp lều hiện ra trước mắt bác giờ đây là một lâu đài nguy nga. Bác sững người đứng ngắm, khi bước vào lâu đài, bác thấy vợ ăn mặc đẹp đẽ gọn gàng ngồi trong một căn phòng tráng lệ. Người vợ nom mặt vẻ thỏa mãn hỏi chồng:
- Anh ơi, sao lại có chuyện như thế này nhỉ? Em thấy sướng quá!
Người chồng nói:
- Anh cũng thế. Nhưng anh đang đói cồn cào đây, lấy ra cho anh ăn đi.
Vợ bảo:
- Em chẳng có gì ăn cả. Ở trong lâu đài này em cũng chẳng biết kiếm ở đâu ra đồ ăn.
Người chồng nói:
- Có khó khăn gì đâu. Góc kia có cái tủ lớn, chỉ việc mở tủ ra mà lấy!
Vợ lại mở tủ thấy có đủ thứ, nào bánh ngọt, nào thịt, nào táo, nào rượu. Vợ tủm tỉm cười. Vui mừng vợ gọi chồng:
- Anh yêu, giờ anh thích thứ gì nào?
Rồi hai vợ chồng ngồi vào bàn cùng ăn uống. Ăn xong, vợ hỏi:
- Bác thuyền chài ơi, hãy thả tôi xuống nước, tôi sẽ biến túp lều của bác thành một lâu đài nguy nga tráng lệ.
Bác thuyền chài bảo:
- Lâu đài kia giúp ích gì khi ta chẳng có gì cho vào miệng?
Cá lại nói:
- Tất nhiên bác chẳng phải lo. Ở trong lâu đài có một cái tủ lớn, bác chỉ việc mở cửa tủ ra là thấy ngay đủ các món ăn ngon đựng sẵn trong các thố, bác muốn ăn bao nhiêu thì tùy ý.
Bác thuyền chài nói:
- Nếu thế thì ta sẵn lòng thả mi xuống nước.
Cá nói:
- Nhưng điều kiện đặt ra là bác không bao giờ được nói cho ai biết, tại sao bác lại có cơ ngơi ấy. Chỉ cần buột miệng nói ra là toàn bộ gia sản sẽ biến mất.
Bác thuyền chài thả cá xuống nước và đi về nhà. Trên mảnh đất cũ của túp lều hiện ra trước mắt bác giờ đây là một lâu đài nguy nga. Bác sững người đứng ngắm, khi bước vào lâu đài, bác thấy vợ ăn mặc đẹp đẽ gọn gàng ngồi trong một căn phòng tráng lệ. Người vợ nom mặt vẻ thỏa mãn hỏi chồng:
- Anh ơi, sao lại có chuyện như thế này nhỉ? Em thấy sướng quá!
Người chồng nói:
- Anh cũng thế. Nhưng anh đang đói cồn cào đây, lấy ra cho anh ăn đi.
Vợ bảo:
- Em chẳng có gì ăn cả. Ở trong lâu đài này em cũng chẳng biết kiếm ở đâu ra đồ ăn.
Người chồng nói:
- Có khó khăn gì đâu. Góc kia có cái tủ lớn, chỉ việc mở tủ ra mà lấy!
Vợ lại mở tủ thấy có đủ thứ, nào bánh ngọt, nào thịt, nào táo, nào rượu. Vợ tủm tỉm cười. Vui mừng vợ gọi chồng:
- Anh yêu, giờ anh thích thứ gì nào?
Rồi hai vợ chồng ngồi vào bàn cùng ăn uống. Ăn xong, vợ hỏi:
- Nhưng anh ơi, sự giàu sang này do đâu mà có nhỉ?
Chồng nói:
- Trời, hỏi làm chi, nếu anh nói ra thì vận may của chúng ta sẽ biến mất.
- Vâng, nếu như em không nên biết điều đó thì em cũng chẳng cần biết làm gì.
Nhưng rồi người vợ không sao ăn ngon ngủ yên, lúc nào cũng hỏi về chuyện đó làm cho người chồng đành phải kể, rằng mình đánh được một con cá vàng và thả nó xuống nước. Để trả ơn, nó đã cho lâu đài tráng lệ này. Người chồng vừa kể xong thì lâu đài cũng như chiếc tủ thức ăn biến mất. Hai vợ chồng lại đang ngồi trong túp lều tranh khi xưa.
Bác đánh cá đành phải trở lại cuộc sống của ngư dân, hàng ngày chèo thuyền đánh cá. May thay, lần này bác cũng kéo lưới lên được một con cá vàng. Cá nói:
- Nếu bác thả tôi xuống nước, tôi sẽ trả ơn bằng lâu đài tráng lệ và chiếc tủ đầy thức ăn. Nhưng nhớ đừng nói cho ai biết chuyện này, nếu không cả gia sản sẽ biến mất.
- Tôi sẽ không nói cho ai biết.
Bác đánh cá thả cá vàng xuống nước. Về nhà, bác thấy vợ với vẻ mặt mãn nguyện ngồi trong lâu đài tráng lệ. Tò mò làm cho người vợ không sao yên, chỉ mấy ngày sau là nàng lại hỏi về chuyện tại sao lại có lâu đài tráng lệ. Nàng lúc nào cũng chỉ hỏi về chuyện đó. Nàng hỏi nhiều tới mức người chồng nổi khùng kể ra bí mật kia. Người chồng vừa nói xong thì lâu đài cũng biến mất. Hai vợ chồng lại ngồi trong túp lều tranh khi xưa. Chồng bảo:
- Em đã thỏa mãn chưa. Giờ thì chỉ có ăn giẻ rách.
- Em không sao yên thân được, thà không có gia sản còn hơn là em không biết, những thứ đó từ đâu ra.
Bác đánh cá lại chèo thuyền đi đánh cá. Lần thứ ba bác lại kép lưới được con cá vàng. Cá nói:
- Thật là tôi không thoát khỏi tay bác. Hãy mang tôi về nhà và cắt thành sáu khúc, hai khúc bác nấu cho vợ ăn, hai khúc bác cho ngựa ăn, hai khúc còn lại chôn xuống đất, rồi bác sẽ được ban phước lành.
Bác đánh cá làm đúng như lời cá dặn. Một thời gian sau, từ chỗ chôn cá mọc lên hai cây bách hợp màu hoàng kim. Ngựa của bác sinh được hai chú ngựa con màu hoàng kim. Vợ bác sinh hạ hai người con trai màu hoàng kim.
Năm tháng trôi qua, hai đứa con trai giờ đã thành hai chàng trai khôi ngô tuấn tú. Ngựa con cũng đã trở thành ngựa chiến thuần thục. Hai người con nói:
- Thưa cha, chúng con muốn cưỡi ngựa đi chu du thiên hạ.
Người cha buồn nói:
- Cha cũng chẳng biết nói thế nào, nhưng làm sao cha biết được chuyện gì xảy ra với các con ở dọc đường?
Hai người con nói:
- Hai cây bách hợp ở đây, nếu cây xanh tốt tức là chúng con khỏe mạnh. Nếu cây héo có nghĩa là chúng con bị bệnh, nếu cây chết khô tức là chúng con đã chết.
Hai người con cưỡi ngựa lên đường. Họ tới một quán trọ dọc đường. Đám đông trong quán thấy hai chàng trai màu hoàng kim thì họ ồ lên cười chế nhạo. Một trong hai chàng trai khi nghe tiếng cười chế nhạo thì cảm thấy xấu hổ, chàng quay ngựa trở về gia đình. Chàng trai kia tiếp tục lên đường, chàng tới một cánh rừng lớn. Tới cửa rừng, chàng nghe tiếng người nói:
- Chớ có đi vào rừng. Ở trong đó có bọn cướp, chúng sẽ chẳng tha chết đâu, nhất là khi chúng nhìn thấy người ngựa đều màu vàng hoàng kim.
Chàng chẳng hề sợ hãi và nói:
- Tôi phải lên đường và đi qua cánh rừng này.
Chàng liền mặc bộ quần áo da gấu cho mình và cho ngựa. Khi chàng vào tới trong rừng thì chàng nghe tiếng nói với nhau:
- Có người cưỡi ngựa kìa.
- Hắn người da gấu nghèo xơ nghèo xác thì bắt giữ làm gì!
Chàng trai đi qua cánh rừng mà không hề mảy may gặp rủi ro gì.
Ngày kia chàng tới một làng. Chàng nhìn thấy một thiếu nữ xinh đẹp tuyệt thế giai nhân. Chàng liền phóng ngựa tới chỗ nàng, chàng nói:
- Tôi yêu say đắm nàng, nàng có thuận kết duyên vợ chồng không?
Thiếu nữ trong lòng cũng ưng thuận, nàng nói:
- Em có thể làm vợ anh và suốt đời chung thủy bên anh.
Hai người tổ chức cưới. Giữa lúc tiệc vui tưng bừng thì bố cô dâu về nhà, ông ngạc nhiên về đám cưới linh đình ở nhà mình. Ông hỏi: "Chú rể đâu rồi?." Đám đông chỉ cho ông người mặc da gấu. Ông tức giận nói: "Không đời nào có chuyện người mặc da gấu lấy con gái ta." Rồi ông định xông vào giết chú rể. Con gái lạy van xin. Đến khi ông đã bớt tức giận, nàng nói: "Đó là chàng trai mà con hết mực yêu thương."
Sáng sớm tinh mơ ngày hôm sau, ông đã dậy và ngó vào buồng con gái, xem có phải chồng cô là một tên ăn mày nghèo xác xơ hay không, nhưng hiện ra trước mắt ông là một chàng trai màu hoàng kim đang nằm ngủ. Bộ áo quần da gấu ở ngay chân giường. Ông quay trở về buồng mình và nghĩ: "Cũng may là mình kìm bớt tức giận, không làm những điều dại dột."
Chàng trai nằm mơ, mình phi ngựa đi săn một con hươu. Sáng sớm hôm sau, chàng nói với vợ:
- Giờ anh muốn đi săn.
Người vợ cảm thấy sờ sợ, bảo chồng hãy ở nhà. Nàng nói:
- Anh có thể sẽ gặp rủi ro đấy.
- Anh muốn đi săn ngay bây giờ.
Chàng lên ngựa đi săn. Vào rừng chàng gặp một con hươu giống như chàng thấy trong giấc mơ hôm trước. Chàng rượt đuổi con hươu trong rừng suốt cả ngày. Lúc chàng ngẩng nhìn thì cũng là lúc hươu chạy biến mất vào trong bóng đêm. Chàng nhìn quanh quẩn thì thấy trước mặt mình là một căn nhà nhỏ, ở trong nhà có mụ phù thủy đang ngồi. Chàng bước tới gõ cửa. Một bà già bước ra hỏi:
- Giữa rừng sâu, trong đêm tối thế này, anh định làm gì thế?
- Bà có thấy con hươu chạy qua đây không?
- Con hươu thì tôi biết.
Con chó con sủa liên tục trong khi hai người nói. Chàng trai bực mình bảo:
- Quân bướng bỉnh, ngươi có im đi không, ta bắn chết bây giờ.
Bà già nói:
- Chà, lại tính bắn chết chó của ta.
Nói xong, bà hóa phép biến chàng trai thành tảng đá. Người vợ mong chờ chồng hoài, nàng nghĩ:
- Chắc là bị hại rồi nên mình mới thấy sờ sợ và lo âu thế này.
Người em trai ở nhà đang đứng cạnh hai cây bách hợp. Bỗng chàng thấy một cây héo khô. Chàng nói:
- Chắc là anh trai ta đã gặp nạn. Ta phải đi ngay cứu anh ấy.
Người cha nói:
- Con ở nhà. Nếu không có con thì cha biết xoay xở ra sao?
- Con phải đi cứu anh mới được.
Rồi chàng cưỡi ngựa lên đường. Chàng tới cánh rừng lớn kia, đến trước một căn nhà nhỏ có hòn đá ở trước cửa. Mụ phù thủy già bước ra và vẫy tay gọi chàng tới trước. Chàng đáp:
- Hãy biến anh ta trở lại thành người ngay không ta bắn chết bây giờ.
Mụ phù thủy đành phải xoa tay lên hòn đá. Ngay sau đó hiện ngay hình người từ hòn đá. Hai anh em mừng rỡ ôm hôn nhau, rồi cả hai lên ngựa ra khỏi rừng. Người anh trở về gặp vợ, người em trở về gặp cha. Người cha bảo:
- Cha biết, con đã giải thoát cho anh con, vì cây bách hợp tự nhiên lại xanh tươi.
Họ sống mãn nguyện và hạnh phúc bên nhau tới khi tóc bạc răng long.
Chồng nói:
- Trời, hỏi làm chi, nếu anh nói ra thì vận may của chúng ta sẽ biến mất.
- Vâng, nếu như em không nên biết điều đó thì em cũng chẳng cần biết làm gì.
Nhưng rồi người vợ không sao ăn ngon ngủ yên, lúc nào cũng hỏi về chuyện đó làm cho người chồng đành phải kể, rằng mình đánh được một con cá vàng và thả nó xuống nước. Để trả ơn, nó đã cho lâu đài tráng lệ này. Người chồng vừa kể xong thì lâu đài cũng như chiếc tủ thức ăn biến mất. Hai vợ chồng lại đang ngồi trong túp lều tranh khi xưa.
Bác đánh cá đành phải trở lại cuộc sống của ngư dân, hàng ngày chèo thuyền đánh cá. May thay, lần này bác cũng kéo lưới lên được một con cá vàng. Cá nói:
- Nếu bác thả tôi xuống nước, tôi sẽ trả ơn bằng lâu đài tráng lệ và chiếc tủ đầy thức ăn. Nhưng nhớ đừng nói cho ai biết chuyện này, nếu không cả gia sản sẽ biến mất.
- Tôi sẽ không nói cho ai biết.
Bác đánh cá thả cá vàng xuống nước. Về nhà, bác thấy vợ với vẻ mặt mãn nguyện ngồi trong lâu đài tráng lệ. Tò mò làm cho người vợ không sao yên, chỉ mấy ngày sau là nàng lại hỏi về chuyện tại sao lại có lâu đài tráng lệ. Nàng lúc nào cũng chỉ hỏi về chuyện đó. Nàng hỏi nhiều tới mức người chồng nổi khùng kể ra bí mật kia. Người chồng vừa nói xong thì lâu đài cũng biến mất. Hai vợ chồng lại ngồi trong túp lều tranh khi xưa. Chồng bảo:
- Em đã thỏa mãn chưa. Giờ thì chỉ có ăn giẻ rách.
- Em không sao yên thân được, thà không có gia sản còn hơn là em không biết, những thứ đó từ đâu ra.
Bác đánh cá lại chèo thuyền đi đánh cá. Lần thứ ba bác lại kép lưới được con cá vàng. Cá nói:
- Thật là tôi không thoát khỏi tay bác. Hãy mang tôi về nhà và cắt thành sáu khúc, hai khúc bác nấu cho vợ ăn, hai khúc bác cho ngựa ăn, hai khúc còn lại chôn xuống đất, rồi bác sẽ được ban phước lành.
Bác đánh cá làm đúng như lời cá dặn. Một thời gian sau, từ chỗ chôn cá mọc lên hai cây bách hợp màu hoàng kim. Ngựa của bác sinh được hai chú ngựa con màu hoàng kim. Vợ bác sinh hạ hai người con trai màu hoàng kim.
Năm tháng trôi qua, hai đứa con trai giờ đã thành hai chàng trai khôi ngô tuấn tú. Ngựa con cũng đã trở thành ngựa chiến thuần thục. Hai người con nói:
- Thưa cha, chúng con muốn cưỡi ngựa đi chu du thiên hạ.
Người cha buồn nói:
- Cha cũng chẳng biết nói thế nào, nhưng làm sao cha biết được chuyện gì xảy ra với các con ở dọc đường?
Hai người con nói:
- Hai cây bách hợp ở đây, nếu cây xanh tốt tức là chúng con khỏe mạnh. Nếu cây héo có nghĩa là chúng con bị bệnh, nếu cây chết khô tức là chúng con đã chết.
Hai người con cưỡi ngựa lên đường. Họ tới một quán trọ dọc đường. Đám đông trong quán thấy hai chàng trai màu hoàng kim thì họ ồ lên cười chế nhạo. Một trong hai chàng trai khi nghe tiếng cười chế nhạo thì cảm thấy xấu hổ, chàng quay ngựa trở về gia đình. Chàng trai kia tiếp tục lên đường, chàng tới một cánh rừng lớn. Tới cửa rừng, chàng nghe tiếng người nói:
- Chớ có đi vào rừng. Ở trong đó có bọn cướp, chúng sẽ chẳng tha chết đâu, nhất là khi chúng nhìn thấy người ngựa đều màu vàng hoàng kim.
Chàng chẳng hề sợ hãi và nói:
- Tôi phải lên đường và đi qua cánh rừng này.
Chàng liền mặc bộ quần áo da gấu cho mình và cho ngựa. Khi chàng vào tới trong rừng thì chàng nghe tiếng nói với nhau:
- Có người cưỡi ngựa kìa.
- Hắn người da gấu nghèo xơ nghèo xác thì bắt giữ làm gì!
Chàng trai đi qua cánh rừng mà không hề mảy may gặp rủi ro gì.
Ngày kia chàng tới một làng. Chàng nhìn thấy một thiếu nữ xinh đẹp tuyệt thế giai nhân. Chàng liền phóng ngựa tới chỗ nàng, chàng nói:
- Tôi yêu say đắm nàng, nàng có thuận kết duyên vợ chồng không?
Thiếu nữ trong lòng cũng ưng thuận, nàng nói:
- Em có thể làm vợ anh và suốt đời chung thủy bên anh.
Hai người tổ chức cưới. Giữa lúc tiệc vui tưng bừng thì bố cô dâu về nhà, ông ngạc nhiên về đám cưới linh đình ở nhà mình. Ông hỏi: "Chú rể đâu rồi?." Đám đông chỉ cho ông người mặc da gấu. Ông tức giận nói: "Không đời nào có chuyện người mặc da gấu lấy con gái ta." Rồi ông định xông vào giết chú rể. Con gái lạy van xin. Đến khi ông đã bớt tức giận, nàng nói: "Đó là chàng trai mà con hết mực yêu thương."
Sáng sớm tinh mơ ngày hôm sau, ông đã dậy và ngó vào buồng con gái, xem có phải chồng cô là một tên ăn mày nghèo xác xơ hay không, nhưng hiện ra trước mắt ông là một chàng trai màu hoàng kim đang nằm ngủ. Bộ áo quần da gấu ở ngay chân giường. Ông quay trở về buồng mình và nghĩ: "Cũng may là mình kìm bớt tức giận, không làm những điều dại dột."
Chàng trai nằm mơ, mình phi ngựa đi săn một con hươu. Sáng sớm hôm sau, chàng nói với vợ:
- Giờ anh muốn đi săn.
Người vợ cảm thấy sờ sợ, bảo chồng hãy ở nhà. Nàng nói:
- Anh có thể sẽ gặp rủi ro đấy.
- Anh muốn đi săn ngay bây giờ.
Chàng lên ngựa đi săn. Vào rừng chàng gặp một con hươu giống như chàng thấy trong giấc mơ hôm trước. Chàng rượt đuổi con hươu trong rừng suốt cả ngày. Lúc chàng ngẩng nhìn thì cũng là lúc hươu chạy biến mất vào trong bóng đêm. Chàng nhìn quanh quẩn thì thấy trước mặt mình là một căn nhà nhỏ, ở trong nhà có mụ phù thủy đang ngồi. Chàng bước tới gõ cửa. Một bà già bước ra hỏi:
- Giữa rừng sâu, trong đêm tối thế này, anh định làm gì thế?
- Bà có thấy con hươu chạy qua đây không?
- Con hươu thì tôi biết.
Con chó con sủa liên tục trong khi hai người nói. Chàng trai bực mình bảo:
- Quân bướng bỉnh, ngươi có im đi không, ta bắn chết bây giờ.
Bà già nói:
- Chà, lại tính bắn chết chó của ta.
Nói xong, bà hóa phép biến chàng trai thành tảng đá. Người vợ mong chờ chồng hoài, nàng nghĩ:
- Chắc là bị hại rồi nên mình mới thấy sờ sợ và lo âu thế này.
Người em trai ở nhà đang đứng cạnh hai cây bách hợp. Bỗng chàng thấy một cây héo khô. Chàng nói:
- Chắc là anh trai ta đã gặp nạn. Ta phải đi ngay cứu anh ấy.
Người cha nói:
- Con ở nhà. Nếu không có con thì cha biết xoay xở ra sao?
- Con phải đi cứu anh mới được.
Rồi chàng cưỡi ngựa lên đường. Chàng tới cánh rừng lớn kia, đến trước một căn nhà nhỏ có hòn đá ở trước cửa. Mụ phù thủy già bước ra và vẫy tay gọi chàng tới trước. Chàng đáp:
- Hãy biến anh ta trở lại thành người ngay không ta bắn chết bây giờ.
Mụ phù thủy đành phải xoa tay lên hòn đá. Ngay sau đó hiện ngay hình người từ hòn đá. Hai anh em mừng rỡ ôm hôn nhau, rồi cả hai lên ngựa ra khỏi rừng. Người anh trở về gặp vợ, người em trở về gặp cha. Người cha bảo:
- Cha biết, con đã giải thoát cho anh con, vì cây bách hợp tự nhiên lại xanh tươi.
Họ sống mãn nguyện và hạnh phúc bên nhau tới khi tóc bạc răng long.
Dịch: Lương Văn Hồng, © Lương Văn Hồng