Жили-были братец да сестрица, они крепко любили друг друга. Родная мать у них умерла, и была у них мачеха, она детей не любила и всячески их исподтишка обижала. Случилось раз, что играли они с другими детьми на лужку перед домом, а находился возле лужка пруд, и с одной стороны он доходил до самого дома. Дети бегали вокруг пруда, играли в войну и в салки:
Энеке, бенеке, дай полюблю,
Птичку тебе я свою подарю,
Птичка букет мне красивый найдет,
Свинке букет я хочу подарить,
Свинка мне даст молочка надоить,
Пекарю я все отдам молоко,
Пекарь спечет пирожок мне за то,
Кошечке надо пирог подарить,
Будет мне кошечка мышек ловить,
Мышек под крышей я буду коптить,
Стану я мышку ловить!
Птичку тебе я свою подарю,
Птичка букет мне красивый найдет,
Свинке букет я хочу подарить,
Свинка мне даст молочка надоить,
Пекарю я все отдам молоко,
Пекарь спечет пирожок мне за то,
Кошечке надо пирог подарить,
Будет мне кошечка мышек ловить,
Мышек под крышей я буду коптить,
Стану я мышку ловить!
Дети при этом стояли, собравшись в кружок, и на кого падало слово "ловить", тот должен был убегать, а остальные бежали за ним и его ловили. Когда они так весело прыгали и играли, мачеха смотрела на все это из окна и злилась. А так как она знала разное колдовство, то и заколдовала обоих, и обратила брата в рыбку, а сестрицу в ягненочка. И вот стала рыбка плавать в пруде, и было ей грустно, а ягненочек ходил по лугу и тоже запечалился, ничего не ел, даже к стебелькам не притрагивался. Так продолжалось долгое-долгое время, и вот явились в замок неведомые гости. И подумала коварная мачеха: "Это удобный случай". Позвала повара и сказала ему:
- Ступай приведи мне с луга ягненка и зарежь его, а то у нас нечем гостей угощать.
Отправился повар на луг, принес ягненочка, повел его прямо на кухню и связал ему ножки, но тот все это переносил терпеливо. Вот вытащил повар нож, начал его на пороге натачивать, чтобы он был острей; и заметил ягненочек, что плавает у водосточной канавы рыбка в воде и на него все поглядывает. А была та рыбка его братцем. Как увидела рыбка, что повар увел ягненочка, подплыла к самому дому. И крикнул ей сверху из кухни ягненочек:
В глубоком озере, ах, братец мой.
И сердце мучится тоской!
А повар нож свой точит,
Пронзить мне сердце хочет.
И сердце мучится тоской!
А повар нож свой точит,
Пронзить мне сердце хочет.
И ответила ему рыбка:
Ах, бедная моя сестрица,
Как сердце у меня томится,
В глубоком озере кружится!
Как сердце у меня томится,
В глубоком озере кружится!
Как услыхал повар, что умеет ягненочек говорить по-человечьи и такие грустные слова молвил рыбке, испугался он и подумал, что это, должно быть, не настоящий ягненок, а кто-то заколдованный злой мачехой в доме.
- Успокойся ты, убивать я тебя не стану, - и он взял вместо него другого и приготовил его для гостей, а этого ягненочка отнес к одной доброй крестьянке и рассказал ей все, что он видел и слышал. А была та крестьян-
ка как раз мамкою сестрицы, и она тотчас обо всем догадалась и пошла с ягненочком к одной ведунье. И произнесла ведунья над ягненочком и рыбкой свое доброе слово, и вот обернулись они опять сестрицею и братцем.
Потом она отвела братца и сестрицу в дремучий лес в маленькую избушку, и стали они там жить да поживать одни и были счастливы и довольны.
Ngày xửa ngày xưa có hai anh em nhà kia mẹ mất sớm, hai anh em phải ở với dì ghẻ, mụ chẳng thương gì con chồng, tìm mọi cách để hành hạ hai đứa bé.
Cách nhà không xa là ao, rồi đến một bãi cỏ. Hai anh em cùng với trẻ con hàng xóm chơi đuổi bắt, vừa chơi chúng vừa hát:
Này sên hỡi, sên ơi,
Ta để ngươi sống sót,
Ngươi móc thóc cho chim,
Để chim móc rơm rạ,
Ta đem cho bò ăn,
Bò no căng cho sữa,
Ta nhào bột đưa lò,
Bác thợ làm bánh cho,
Mèo ăn no, bắt chuột
Chuột nhắt trèo hàng rào,
Cắn đứt dây chuột chạy.
Đám trẻ đứng thành vòng tròn, vừa vỗ tay vừa đếm hát, chữ đứt dây rơi vào ai thì người đó chạy ra khỏi hàng, những đứa trẻ khác chạy theo đuổi bắt.
Nhìn qua cửa sổ thấy đám trẻ nô đùa vui vẻ dì ghẻ lại càng bực mình. Vốn biết phép thuật của phù thủy mụ dì ghẻ phù phép biến bé trai thành con cá con và bé gái thành cừu non. Cá con buồn rầu, lặng lẽ bơi đi bơi lại trong ao, còn con cừu non buồn rầu cũng không kém, đi đi lại lại trên bãi cỏ nhưng chẳng hề đụng tới một ngọn cỏ nào cả.
Một thời gian dài trôi qua. Một hôm có khách tới chơi, mụ dì ghẻ độc ác nghĩ dịp may đã đến. Mụ gọi ngay đầu bếp lại và bảo:
- Ra ngoài bãi cỏ bắt con cừu vào làm thịt, hôm nay chẳng còn gì đãi khách.
Nghe lời đầu bếp dắt cừu vào bếp, trói bốn chân lại mà chẳng hề thấy cừu cựa quậy. Nhưng vừa mới rút dao ra liếc vào đá cho sắc để chọc tiết cừu thì bác đầu bếp nhìn thấy một con cá bơi đi bơi lại trong rãnh nước cống, thỉnh thoảng lại ngoi lên ngước nhìn bác. Khi thấy bác đầu bếp dẫn cừu đi cá liền lách theo lạch nước vào tận trong nhà. Đang mải nhìn cá bỗng bác nghe thấy tiếng người nói:
Anh ở trong ao sâu,
Biết đâu em đau khổ
Bác đầu bếp liếc dao,
Chọc cổ em làm thịt.
Cá con đáp:
Em gái anh nơi nao
Biết anh bao phiền muộn.
Nghe thấy cừu nói những lời buồn tủi với cá, bác đầu bếp giật mình sợ hãi, bác nghĩ, có lẽ đây không phải là cừu mà là người bị mụ chủ nhà độc ác phù phép hóa thành cừu. Định thần lại bác nói:
- Cứ yên tâm, ta không làm thịt ngươi đâu.
Bác bắt một con heo làm thịt để đãi khách, còn cừu bác dẫn tới gởi ở nhà một bà nông dân tốt bụng, bác kể cho bà nghe những điều tai nghe mắt thấy. Nghe chuyện bà biết ngay đó là ai, vì trước kia bà là vú nuôi của gia đình hai em bé. Bà dẫn cừu đến chỗ một bà mụ đỡ đầu. Bà đọc thần chú xong thì cừu và cá hiện nguyên hình thành người. Sau đó bà dẫn hai em tới một căn nhà nhỏ ở giữa một khu rừng lớn. Hai anh em sống ở đó tuy lẻ loi nhưng yên ổn và sung sướng.
Cách nhà không xa là ao, rồi đến một bãi cỏ. Hai anh em cùng với trẻ con hàng xóm chơi đuổi bắt, vừa chơi chúng vừa hát:
Này sên hỡi, sên ơi,
Ta để ngươi sống sót,
Ngươi móc thóc cho chim,
Để chim móc rơm rạ,
Ta đem cho bò ăn,
Bò no căng cho sữa,
Ta nhào bột đưa lò,
Bác thợ làm bánh cho,
Mèo ăn no, bắt chuột
Chuột nhắt trèo hàng rào,
Cắn đứt dây chuột chạy.
Đám trẻ đứng thành vòng tròn, vừa vỗ tay vừa đếm hát, chữ đứt dây rơi vào ai thì người đó chạy ra khỏi hàng, những đứa trẻ khác chạy theo đuổi bắt.
Nhìn qua cửa sổ thấy đám trẻ nô đùa vui vẻ dì ghẻ lại càng bực mình. Vốn biết phép thuật của phù thủy mụ dì ghẻ phù phép biến bé trai thành con cá con và bé gái thành cừu non. Cá con buồn rầu, lặng lẽ bơi đi bơi lại trong ao, còn con cừu non buồn rầu cũng không kém, đi đi lại lại trên bãi cỏ nhưng chẳng hề đụng tới một ngọn cỏ nào cả.
Một thời gian dài trôi qua. Một hôm có khách tới chơi, mụ dì ghẻ độc ác nghĩ dịp may đã đến. Mụ gọi ngay đầu bếp lại và bảo:
- Ra ngoài bãi cỏ bắt con cừu vào làm thịt, hôm nay chẳng còn gì đãi khách.
Nghe lời đầu bếp dắt cừu vào bếp, trói bốn chân lại mà chẳng hề thấy cừu cựa quậy. Nhưng vừa mới rút dao ra liếc vào đá cho sắc để chọc tiết cừu thì bác đầu bếp nhìn thấy một con cá bơi đi bơi lại trong rãnh nước cống, thỉnh thoảng lại ngoi lên ngước nhìn bác. Khi thấy bác đầu bếp dẫn cừu đi cá liền lách theo lạch nước vào tận trong nhà. Đang mải nhìn cá bỗng bác nghe thấy tiếng người nói:
Anh ở trong ao sâu,
Biết đâu em đau khổ
Bác đầu bếp liếc dao,
Chọc cổ em làm thịt.
Cá con đáp:
Em gái anh nơi nao
Biết anh bao phiền muộn.
Nghe thấy cừu nói những lời buồn tủi với cá, bác đầu bếp giật mình sợ hãi, bác nghĩ, có lẽ đây không phải là cừu mà là người bị mụ chủ nhà độc ác phù phép hóa thành cừu. Định thần lại bác nói:
- Cứ yên tâm, ta không làm thịt ngươi đâu.
Bác bắt một con heo làm thịt để đãi khách, còn cừu bác dẫn tới gởi ở nhà một bà nông dân tốt bụng, bác kể cho bà nghe những điều tai nghe mắt thấy. Nghe chuyện bà biết ngay đó là ai, vì trước kia bà là vú nuôi của gia đình hai em bé. Bà dẫn cừu đến chỗ một bà mụ đỡ đầu. Bà đọc thần chú xong thì cừu và cá hiện nguyên hình thành người. Sau đó bà dẫn hai em tới một căn nhà nhỏ ở giữa một khu rừng lớn. Hai anh em sống ở đó tuy lẻ loi nhưng yên ổn và sung sướng.
Dịch: Lương Văn Hồng, © Lương Văn Hồng