Жил-был на свете умный и хитрый мужичок. О его проделках можно немало бы порассказать, но самый лучший сказ будет о том, как повстречал он черта и оставил его в дураках.
Пахал раз мужичок свое поле и собирался уже домой возвращаться, а тут наступили сумерки. Вдруг видит мужичок посреди своего поля груду горящих углей; удивился он, подошел, видит - сидит на самом огне маленький черный чертик.
- А не сидишь ли ты, чего доброго, на кладе? - спросил мужичок.
Так оно и есть, - ответил чертик, - на кладе. Золота да серебра тут будет побольше, чем ты видел за всю свою жизнь.
- Но клад-то лежит на моем поле, - стало быть, он принадлежит мне, - сказал мужичок.
- Он твой и будет, - ответил черт, - если ты мне два года согласен будешь отдавать половину того, что вырастет у тебя на поле, - денег-то у меня достаточно, а вот зелени хотелось бы мне отведать.
Стал мужичок сговариваться.
- А чтоб не вышло у нас с тобой при дележе спора, - сказал он, - пусть принадлежит тебе то, что вырастет над землей, а мне то, что вырастет под землей.
Черту это очень понравилось. Посадил тогда хитрый мужичок репу. Вот пришло время снимать урожай, и явился черт, чтоб забрать свое, но нашел он одну лишь желтую, пожухлую ботву, а мужичок остался доволен и выкопал себе репу.
- Один раз ты выиграл, - сказал черт, - но дальше дело так не пойдет. Твое будет теперь то, что вырастет на земле, а мое - что под землей.
- Я и на то согласен, - говорит мужичок.
Подошло время сеять; и посеял мужичок на этот раз не репу, а пшеницу. Поспела пшеница, пошел мужичок на поле и скосил полные колосья по самый корень.
Приходит черт, видит одно только жнивье, и от злости запрятался он в ущелье.
- Так вас, лукавых, и надо надувать! - сказал мужичок, пошел и забрал себе клад.
Er was eens een verstandig, slim boertje; van zijn streken zou veel te vertellen zijn, maar het mooiste verhaal is toch dit, hoe hij de duivel eens te pakken had en hem voor de gek heeft gehouden.
Eens op een dag was het boertje aan het werk geweest op de akker en hij maakte zich juist klaar om weer naar huis te gaan, toen de schemering al gevallen was. Daar zag hij ineens middenop zijn land een hoop gloeiende kolen, en toen hij er vol verbazing naar ging kijken, toen zat er boven op die gloed een klein zwart duiveltje.
"Zit jij soms op je schat?" zei het boertje. "Jawel," antwoordde het duiveltje, "op een schat waar meer goud en zilver inzit, dan jij van je levensdagen gezien hebt." - "Die schat ligt op mijn land en is dus van mij," zei het boertje. "Zeker, hij is van jou," antwoordde de duivel, "als je me twee jaar lang de helft geeft van de opbrengst van je akker: geld heb ik genoeg, maar mijn verlangen gaat uit naar de vruchten der aarde."
Het boertje ging er op in. "Maar om te voorkomen, dat er ruzie komt bij het verdelen," zei hij, "krijg jij, wat boven de grond is, en ik, wat er onder is." Dat vond de duivel best, maar 't slimme boertje had rapen gezaaid.
Toen de oogsttijd kwam, verscheen de duivel om zijn aandeel te halen, maar wat z'n deel was, was niets dan gele verwelkte blaren, en het boertje, in z'n schik, groef z'n rapen op. "Nu ben je in 't voordeel geweest," zei de duivel, "maar dat gebeurt geen tweede keer. Nu is jouw aandeel, wat boven de grond is, en het mijne, wat eronder is." - "Ook al goed!" antwoordde het boertje.
En toen het zaaitijd was, toen zaaide het boertje geen rapen, maar tarwe. Het koren rijpte, het boertje ging naar de akker en sneed de volle halmen tot de grond af. Toen de duivel kwam, vond hij niets dan de stoppels, en hij ging woedend door een rotsspleet omlaag. "Zo moet je vossen beetnemen," zei het boertje en hij ging z'n schat halen.