The blue light


Het blauwe licht


There was once on a time a soldier who for many years had served the King faithfully, but when the war came to an end could serve no longer because of the many wounds which he had received. The King said to him, "Thou mayst return to thy home, I need thee no longer, and thou wilt not receive any more money, for he only receives wages who renders me service for them." Then the soldier did not know how to earn a living, went away greatly troubled, and walked the whole day, until in the evening he entered a forest. When darkness came on, he saw a light, which he went up to, and came to a house wherein lived a witch. "Do give me one night's lodging, and a little to eat and drink," said he to her, "or I shall starve." - "Oho!" she answered, "who gives anything to a run-away soldier? Yet will I be compassionate, and take you in, if you will do what I wish." - "What do you wish?" said the soldier. "That you should dig all round my garden for me, tomorrow." The soldier consented, and next day labored with all his strength, but could not finish it by the evening. "I see well enough," said the witch, "that you can do no more to-day, but I will keep you yet another night, in payment for which you must to-morrow chop me a load of wood, and make it small." The soldier spent the whole day in doing it, and in the evening the witch proposed that he should stay one night more. "To-morrow, you shall only do me a very trifling piece of work. Behind my house, there is an old dry well, into which my light has fallen, it burns blue, and never goes out, and you shall bring it up again for me." Next day the old woman took him to the well, and let him down in a basket. He found the blue light, and made her a signal to draw him up again. She did draw him up, but when he came near the edge, she stretched down her hand and wanted to take the blue light away from him. "No," said he, perceiving her evil intention, "I will not give thee the light until I am standing with both feet upon the ground." The witch fell into a passion, let him down again into the well, and went away.
The poor soldier fell without injury on the moist ground, and the blue light went on burning, but of what use was that to him? He saw very well that he could not escape death. He sat for a while very sorrowfully, then suddenly he felt in his pocket and found his tobacco pipe, which was still half full. "This shall be my last pleasure," thought he, pulled it out, lit it at the blue light and began to smoke. When the smoke had circled about the cavern, suddenly a little black dwarf stood before him, and said, "Lord, what are thy commands?" - "What commands have I to give thee?" replied the soldier, quite astonished. "I must do everything thou biddest me," said the little man. "Good," said the soldier; "then in the first place help me out of this well." The little man took him by the hand, and led him through an underground passage, but he did not forget to take the blue light with him. On the way the dwarf showed him the treasures which the witch had collected and hidden there, and the soldier took as much gold as he could carry. When he was above, he said to the little man, "Now go and bind the old witch, and carry her before the judge." In a short time she, with frightful cries, came riding by, as swift as the wind on a wild tom-cat, nor was it long after that before the little man re-appeared. "It is all done," said he, "and the witch is already hanging on the gallows. What further commands has my lord?" inquired the dwarf. "At this moment, none," answered the soldier; "Thou canst return home, only be at hand immediately, if I summon thee." - "Nothing more is needed than that thou shouldst light thy pipe at the blue light, and I will appear before thee at once." Thereupon he vanished from his sight.
The soldier returned to the town from which he had come. He went to the best inn, ordered himself handsome clothes, and then bade the landlord furnish him a room as handsomely as possible. When it was ready and the soldier had taken possession of it, he summoned the little black mannikin and said, "I have served the King faithfully, but he has dismissed me, and left me to hunger, and now I want to take my revenge." - "What am I to do?" asked the little man. "Late at night, when the King's daughter is in bed, bring her here in her sleep, she shall do servant's work for me." The mannikin said, "That is an easy thing for me to do, but a very dangerous thing for you, for if it is discovered, you will fare ill." When twelve o'clock had struck, the door sprang open, and the mannikin carried in the princess. "Aha! art thou there?" cried the soldier, "get to thy work at once! Fetch the broom and sweep the chamber." When she had done this, he ordered her to come to his chair, and then he stretched out his feet and said, "Pull off my boots for me," and then he threw them in her face, and made her pick them up again, and clean and brighten them. She, however, did everything he bade her, without opposition, silently and with half-shut eyes. When the first cock crowed, the mannikin carried her back to the royal palace, and laid her in her bed.
Next morning when the princess arose, she went to her father, and told him that she had had a very strange dream. "I was carried through the streets with the rapidity of lightning," said she, "and taken into a soldier's room, and I had to wait upon him like a servant, sweep his room, clean his boots, and do all kinds of menial work. It was only a dream, and yet I am just as tired as if I really had done everything." - "The dream may have been true," said the King, "I will give thee a piece of advice. Fill thy pocket full of peas, and make a small hole in it, and then if thou art carried away again, they will fall out and leave a track in the streets." But unseen by the King, the mannikin was standing beside him when he said that, and heard all. At night when the sleeping princess was again carried through the streets, some peas certainly did fall out of her pocket, but they made no track, for the crafty mannikin had just before scattered peas in every street there was. And again the princess was compelled to do servant's work until cock-crow.
Next morning the King sent his people out to seek the track, but it was all in vain, for in every street poor children were sitting, picking up peas, and saying, "It must have rained peas, last night." - "We must think of something else," said the King; "keep thy shoes on when thou goest to bed, and before thou comest back from the place where thou art taken, hide one of them there, I will soon contrive to find it." The black mannikin heard this plot, and at night when the soldier again ordered him to bring the princess, revealed it to him, and told him that he knew of no expedient to counteract this stratagem, and that if the shoe were found in the soldier's house it would go badly with him. "Do what I bid thee," replied the soldier, and again this third night the princess was obliged to work like a servant, but before she went away, she hid her shoe under the bed.
Next morning the King had the entire town searched for his daughter's shoe. It was found at the soldier's, and the soldier himself, who at the entreaty of the dwarf had gone outside the gate, was soon brought back, and thrown into prison. In his flight he had forgotten the most valuable things he had, the blue light and the gold, and had only one ducat in his pocket. And now loaded with chains, he was standing at the window of his dungeon, when he chanced to see one of his comrades passing by. The soldier tapped at the pane of glass, and when this man came up, said to him, "Be so kind as to fetch me the small bundle I have left lying in the inn, and I will give you a ducat for doing it." His comrade ran thither and brought him what he wanted. As soon as the soldier was alone again, he lighted his pipe and summoned the black mannikin. "Have no fear," said the latter to his master. "Go wheresoever they take you, and let them do what they will, only take the blue light with you." Next day the soldier was tried, and though he had done nothing wicked, the judge condemned him to death. When he was led forth to die, he begged a last favor of the King. "What is it?" asked the King. "That I may smoke one more pipe on my way." - "Thou mayst smoke three," answered the King, "but do not imagine that I will spare thy life." Then the soldier pulled out his pipe and lighted it at the blue light, and as soon as a few wreaths of smoke had ascended, the mannikin was there with a small cudgel in his hand, and said, "What does my lord command?" - "Strike down to earth that false judge there, and his constable, and spare not the King who has treated me so ill." Then the mannikin fell on them like lightning, darting this way and that way, and whosoever was so much as touched by his cudgel fell to earth, and did not venture to stir again. The King was terrified; he threw himself on the soldier's mercy, and merely to be allowed to live at all, gave him his kingdom for his own, and the princess to wife.
Er was eens een soldaat, die de koning jaren lang trouw gediend had, maar toen de oorlog afgelopen was en de soldaat om zijn vele wonden die hij opgelopen had, niet verder kon dienen, zei de koning tot hem: "Je kunt naar huis gaan, ik heb je niet meer nodig; je krijgt verder geen betaling meer, want ik betaal alleen iemand die in mijn dienst is." Toen wist de soldaat niet hoe hij zijn leven verder moest doorbrengen; hij ging bezorgd weg en zwierf de hele dag rond, tot hij 's avonds in een bos aankwam. Toen de duisternis viel, zag hij een lichtje, daarop ging hij af en kwam bij een huis waar een heks woonde. "Geef me toch onderdak voor de nacht en een beetje eten en drinken," zei hij tot haar, "anders ga ik dood." - "Wat?" zei ze, "wie geeft er nu iets aan een afgedankte soldaat? Nu, ik zal medelijden met je hebben en je in huis nemen als je doet wat ik van je verlang." - "Wat wil je dan?" vroeg de soldaat. "Dat je. morgen mijn tuin omspit." De soldaat stemde toe en werkte de volgende dag met mannekracht, maar hij kon niet eerder klaar komen dan 's avonds. "Ik zie al," zei de heks, "dat je vanavond niet weg kunt: ik zal je nog één nacht houden, en daarvoor moet je me morgen een karrevracht hout kloven en klein hakken." De soldaat had daar de hele dag voor nodig, en 's avonds stelde de heks hem voor, nog een nacht te blijven. "Je hoeft morgen maar een kleinigheid voor me te doen. Achter mijn huis is een oude, verdroogde bron, daar heb ik mijn licht in laten vallen; het heeft een blauwe vlam en gaat niet uit, en dat moet je voor me opvissen." De volgende dag bracht het oude mens hem naar de put, en liet hem in een mand naar beneden. Hij vond het blauwe licht en gaf een teken, dat zij hem weer op kon halen. Zij trok hem ook op, en toen hij dicht bij de rand was, stak ze haar hand omlaag en wilde het blauwe licht uit zijn hand nemen. "Nee, zo niet," zei hij, want hij merkte haar lelijke gedachte; "dat licht geef ik niet af voor ik met mijn beide voeten op de grond sta." Toen werd de heks woedend, liet hem weer zakken en ging weg.
De arme soldaat was, zonder verwondingen, op de vochtige bodem gevallen en het blauwe licht brandde door; maar wat hielp hem dat? Hij zag wel, dat dit zijn dood moest zijn. Hij ging een poos zitten, en was treurig. Toevallig greep hij in zijn zak en vond zijn pijp, die nog half gestopt was. "Dat zal het laatste genoegen zijn," dacht hij, haalde hem uit zijn zak, maakte vuur aan het blauwe licht en begon te roken. Toen de rook rondtrok in het hol, stond er opeens een klein zwart mannetje voor hem en zei: "Heer, wat is er van uw dienst?" - "Wat heb ik voor dienst te vragen?" antwoordde de soldaat verwonderd. "Ik moet alles doen," zei het mannetje, "wat u verlangt." - "Best," zei de soldaat, "help me dan eerst uit deze put." Het mannetje nam hem bij de hand en bracht hem door een onderaardse gang, maar hij vergat het licht niet. Het liet hem onder 't lopen de schatten zien die de heks bijeen had gebracht en daar verstopt had, en de soldaat nam zoveel goud mee als hij dragen kon. Toen ze boven waren, zei hij tegen het mannetje: "Ga nu de oude heks vastbinden en breng haar voor 't gerecht." En het duurde niet lang of daar kwam ze op een wilde kater schreeuwend en snel als de wind aangereden; en het duurde niet lang of het mannetje was terug, "'t Is al klaar," zei hij, "en de heks hangt al aan de galg. En wat beveelt u verder?" vroeg het mannetje. "Op 't ogenblik niets," zei de soldaat, "je kunt naar huis gaan; maar blijf in de buurt, als ik je roep." - "Je hoeft niets anders te doen," zei het mannetje, "dan dat je je pijp aan het blauwe licht aansteekt, dan sta ik dadelijk voor je." En meteen verdween hij toen voor zijn ogen.
De soldaat keerde naar de stad terug, waar hij vandaan kwam. Hij ging naar het beste hotel, liet mooie kleren maken, en hij beval de waard voor hem een prachtige kamer in te richten. Toen het klaar was, en de soldaat die bewoonde, riep hij het zwarte mannetje en zei: "Ik heb de koning trouw gediend, maar hij heeft me weggezonden en me honger laten lijden; daar wil ik me voor wreken." - "Wat moet ik doen?" vroeg de dwerg, "'s Avonds laat, als zijn dochter al naar bed is, moet je haar hier brengen; ze moet mijn dienstbode zijn." Het mannetje zei: "Dat is voor mij heel gemakkelijk; maar voor jou zou het gevaarlijk kunnen zijn, en als het uitkomt, krijg je op je kop." Toen het twaalf uur had geslagen, sprong de deur open, en het mannetje kwam de prinses binnendragen. "Zo, ben je daar?" riep de soldaat, "ga maar flink aan 't werk! Ga een bezem halen en de kamer vegen." Toen ze daarmee klaar was, liet hij haar bij zich komen, strekte zijn voeten naar haar uit en zei: "Trek mijn laarzen uit." Hij gooide ze haar in 't gezicht, en ze moest ze oprapen, schoonmaken en poetsen. Maar ze deed alles wat hij haar beval, zonder tegenstribbelen, zwijgend, en met half neergeslagen ogen. Bij 't eerste hanengekraai droeg het mannetje haar weer naar het koninklijk slot en naar haar bed terug. De volgende morgen stond de prinses op, ging naar haar vader en vertelde hem, dat ze zo'n vreemde droom had gehad: "Ik werd vliegensvlug door de straten gedragen naar de kamer van een soldaat; ik moest hem bedienen als een dienstbode en allerlei vuil werk doen, de kamer vegen en schoenpoetsen. Het was maar een droom, maar ik ben zo moe of ik het werkelijk had moeten doen." - "Die droom kan geen werkelijkheid zijn geweest," sprak de koning, "maar ik wil je wel een raad geven: doe je zak vol erwten en maak er een klein gaatje in; als je weer gehaald wordt, dan vallen ze en laten een spoor na op straat." Maar terwijl de koning dat zei, was het mannetje ongezien aanwezig en hoorde alles, 's Nachts droeg hij de slapende prinses weer door de straten, en er vielen wel een paar erwten uit haar zak, maar ze vormden toch geen spoor, want het slimme mannetje had van te voren erwten rondgestrooid in alle straten van de hele stad. Maar de prinses moest weer al het zware werk doen tot de haan kraaide.
De volgende morgen zond de koning al zijn bedienden uit om het erwtenspoor te zoeken, maar het was vergeefs. Want in alle straten zaten arme kinderen erwten te zoeken en vertelden: "Vannacht heeft het erwten geregend." - "We moeten er wat anders op verzinnen," zei de koning, "hou je schoenen aan als je gaat slapen, en voor je weggaat moet je er daar één achterlaten en verstoppen; ik zal hem wel weten te vinden." Het zwarte mannetje hoorde dat plan, en toen de soldaat 's avonds verlangde, dat hij de prinses weer brengen moest, ried hij het hem af en zei, tegen deze list was niets bestand, en als de schoen bij hem gevonden werd, dan zou het slecht met hem aflopen. "Doe wat ik zeg!" zei de soldaat, en de prinses moest ook deze derde nacht als een dienstbode werken, maar vóór ze terug werd gedragen, verstopte ze een schoen onder het bed.
De volgende morgen liet de koning de hele stad door naar de schoen van zijn dochter zoeken. En hij werd gevonden; bij de soldaat, en de soldaat zelf, die zich op verzoek van het mannetje uit de voeten had gemaakt, werd buiten de poort spoedig ingehaald en in de gevangenis gestopt. Hij had het beste vergeten bij zijn overhaaste vlucht: het blauwe licht en zijn goud. En hij had nog maar één dukaat op zak. Toen hij nu, zwaar geketend, voor het venster van zijn gevangenis stond, zag hij één van zijn oude kameraden voorbijkomen. Hij klopte tegen de ruit, en toen de man eraan kwam zei hij: "Wees zo goed en haal dat pakje eens, dat ik in de herberg heb laten liggen; ik geef je een dukaat." De kameraad ging erheen en haalde het. Zodra de soldaat weer alleen was, stak hij zijn pijp op en liet het zwarte mannetje komen. "Wees niet bang," zei hij tegen zijn meester, "ga maar waar ze je heen brengen, en laat alles gebeuren, alleen, neem het blauwe licht mee." De volgende dag werd de soldaat voor het gerecht gebracht en ofschoon hij niets kwaads had gedaan, veroordeelde de rechter hem toch ter dood. Toen hij nu weggevoerd werd, vroeg hij de koning om een laatste gunst. "Wat voor één?" vroeg de koning. "Dat ik onderweg nog een pijp mag roken." - "Je kunt er drie roken," antwoordde de koning, "maar je moet niet denken dat ik je 't leven schenk." Nu haalde de soldaat zijn pijp te voorschijn en stak die aan het blauwe licht aan en toen er een paar kringetjes rook waren opgestegen, stond het mannetje er al, met een klein knuppeltje in zijn hand en hij zei: "Wat is er van uw dienst?" - "Sla die valse rechter tegen de grond, en spaar de koning niet, die mij zo slecht behandeld heeft." Toen vloog het mannetje als een bliksem zig-zag heen en weer, en als hij iemand met zijn knuppel maar aanraakte, viel hij op de grond en stond niet meer op. De koning werd heel bang, hij ging al liggen en om zijn leven te houden, gaf hij de soldaat het hele koninkrijk en zijn dochter tot vrouw.