The shoes that were danced to pieces


De stukgedanste schoentjes


There was once upon a time a King who had twelve daughters, each one more beautiful than the other. They all slept together in one chamber, in which their beds stood side by side, and every night when they were in them the King locked the door, and bolted it. But in the morning when he unlocked the door, he saw that their shoes were worn out with dancing, and no one could find out how that had come to pass. Then the King caused it to be proclaimed that whosoever could discover where they danced at night, should choose one of them for his wife and be King after his death, but that whosoever came forward and had not discovered it within three days and nights, should have forfeited his life. It was not long before a King's son presented himself, and offered to undertake the enterprise. He was well received, and in the evening was led into a room adjoining the princesses' sleeping-chamber. His bed was placed there, and he was to observe where they went and danced, and in order that they might do nothing secretly or go away to some other place, the door of their room was left open.
But the eyelids of the prince grew heavy as lead, and he fell asleep, and when he awoke in the morning, all twelve had been to the dance, for their shoes were standing there with holes in the soles. On the second and third nights it fell out just the same, and then his head was struck off without mercy. Many others came after this and undertook the enterprise, but all forfeited their lives. Now it came to pass that a poor soldier, who had a wound, and could serve no longer, found himself on the road to the town where the King lived. There he met an old woman, who asked him where he was going. "I hardly know myself," answered he, and added in jest, "I had half a mind to discover where the princesses danced their shoes into holes, and thus become King." - "That is not so difficult," said the old woman, "you must not drink the wine which will be brought to you at night, and must pretend to be sound asleep." With that she gave him a little cloak, and said, "If you put on that, you will be invisible, and then you can steal after the twelve." When the soldier had received this good advice, he went into the thing in earnest, took heart, went to the King, and announced himself as a suitor. He was as well received as the others, and royal garments were put upon him. He was conducted that evening at bed-time into the ante-chamber, and as he was about to go to bed, the eldest came and brought him a cup of wine, but he had tied a sponge under his chin, and let the wine run down into it, without drinking a drop. Then he lay down and when he had lain a while, he began to snore, as if in the deepest sleep. The twelve princesses heard that, and laughed, and the eldest said, "He, too, might as well have saved his life." With that they got up, opened wardrobes, presses, cupboards, and brought out pretty dresses; dressed themselves before the mirrors, sprang about, and rejoiced at the prospect of the dance. Only the youngest said, "I know not how it is; you are very happy, but I feel very strange; some misfortune is certainly about to befall us." - "Thou art a goose, who art always frightened," said the eldest. "Hast thou forgotten how many Kings' sons have already come here in vain? I had hardly any need to give the soldier a sleeping-draught, in any case the clown would not have awakened." When they were all ready they looked carefully at the soldier, but he had closed his eyes and did not move or stir, so they felt themselves quite secure. The eldest then went to her bed and tapped it; it immediately sank into the earth, and one after the other they descended through the opening, the eldest going first. The soldier, who had watched everything, tarried no longer, put on his little cloak, and went down last with the youngest. Half-way down the steps, he just trod a little on her dress; she was terrified at that, and cried out, "What is that? who is pulling my dress?" - "Don't be so silly!" said the eldest, "you have caught it on a nail." Then they went all the way down, and when they were at the bottom, they were standing in a wonderfully pretty avenue of trees, all the leaves of which were of silver, and shone and glistened. The soldier thought, "I must carry a token away with me," and broke off a twig from one of them, on which the tree cracked with a loud report. The youngest cried out again. "Something is wrong, did you hear the crack?" But the eldest said, "It is a gun fired for joy, because we have got rid of our prince so quickly." After that they came into an avenue where all the leaves were of gold, and lastly into a third where they were of bright diamonds; he broke off a twig from each, which made such a crack each time that the youngest started back in terror, but the eldest still maintained that they were salutes. They went on and came to a great lake whereon stood twelve little boats, and in every boat sat a handsome prince, all of whom were waiting for the twelve, and each took one of them with him, but the soldier seated himself by the youngest. Then her prince said, "I can't tell why the boat is so much heavier to-day; I shall have to row with all my strength, if I am to get it across." - "What should cause that," said the youngest, "but the warm weather? I feel very warm too." On the opposite side of the lake stood a splendid, brightly-lit castle, from whence resounded the joyous music of trumpets and kettle-drums. They rowed over there, entered, and each prince danced with the girl he loved, but the soldier danced with them unseen, and when one of them had a cup of wine in her hand he drank it up, so that the cup was empty when she carried it to her mouth; the youngest was alarmed at this, but the eldest always made her be silent. They danced there till three o'clock in the morning when all the shoes were danced into holes, and they were forced to leave off; the princes rowed them back again over the lake, and this time the soldier seated himself by the eldest. On the shore they took leave of their princes, and promised to return the following night. When they reached the stairs the soldier ran on in front and lay down in his bed, and when the twelve had come up slowly and wearily, he was already snoring so loudly that they could all hear him, and they said, "So far as he is concerned, we are safe." They took off their beautiful dresses, laid them away, put the worn-out shoes under the bed, and lay down. Next morning the soldier was resolved not to speak, but to watch the wonderful goings on, and again went with them. Then everything was done just as it had been done the first time, and each time they danced until their shoes were worn to pieces. But the third time he took a cup away with him as a token. When the hour had arrived for him to give his answer, he took the three twigs and the cup, and went to the King, but the twelve stood behind the door, and listened for what he was going to say. When the King put the question, "Where have my twelve daughters danced their shoes to pieces in the night?" he answered, "In an underground castle with twelve princes," and related how it had come to pass, and brought out the tokens. The King then summoned his daughters, and asked them if the soldier had told the truth, and when they saw that they were betrayed, and that falsehood would be of no avail, they were obliged to confess all. Thereupon the King asked which of them he would have to wife? He answered, "I am no longer young, so give me the eldest." Then the wedding was celebrated on the self-same day, and the kingdom was promised him after the King's death. But the princes were bewitched for as many days as they had danced nights with the twelve.
Er was eens een koning, en hij had twaalf dochters, de ene nog mooier dan de andere. Ze sliepen samen in een zaal, waar alle bedden naast elkaar stonden, en als ze er 's avonds in lagen, sloot de koning zelf de deur en deed er de grendel op. Als hij 's morgens de deur opendeed, zag hij dat hun schoenen stukgedanst waren, en niemand kon ophelderen hoe dat gebeuren kon. Toen liet de koning bekend maken dat wie ontdekken kon, waar ze 's nachts dansten, die mocht er eentje tot vrouw kiezen en na zijn dood koning worden: maar wie zich aanmeldde en het na drie dagen en drie nachten toch niet bewijzen kon, die verloor zijn leven. Nu duurde het niet lang of er was een prins, die zich aanmeldde om 't waagstuk te proberen. Hij werd vriendelijk ontvangen en 's avonds naar een kamer gebracht die naast de slaapzaal lag. Daar was een bed voor hem gespreid, en hij moest opletten waar ze heen gingen om te dansen; en om ze niets in 't geheim te laten doen, of ergens anders langs te laten gaan, was de deur naar de slaapzaal open gebleven. Maar de prins kreeg lood in zijn oogleden, zo zwaar werden ze – en hij viel in slaap, en toen hij de volgende morgen wakker werd, waren ze alle twaalf aan 't dansen geweest, want daar stonden hun schoenen met gaten in de zolen. De tweede en de derde avond ging het niet anders, en toen werd hem zonder medelijden het hoofd afgeslagen. Daarna kwamen er nog velen om zich aan te melden voor het waagstuk, maar ze moesten het allen met hun leven betalen.
Maar nu gebeurde het, dat een arme soldaat, die gewond was en niet meer dienen kon, op weg was naar de stad, waar de koning woonde. Hij kwam een oud vrouwtje tegen, en dat vroeg hem, waar hij heen wou. "Och, ik weet 't zelf niet," zei hij en schertsend voegde hij er aan toe: "Ik zou wel zin hebben om eens te onderzoeken, waar de prinsessen hun schoenen stukdansen, en daarna zou ik dan ook koning kunnen worden." - "Dat is zo moeilijk niet," zei het oudje, "alleen moet je niets van de wijn nemen die je 's avonds wordt gebracht; je doet maar of je al diep in slaap bent." En toen gaf ze hem een manteltje en sprak: "Als je dat om je schouders hangt, ben je onzichtbaar, en je kunt daarmee het twaalftal nasluipen."
Toen de soldaat die goede raad gekregen had, maakte hij er toch ernst van, zodat hij moed vatte, bij de koning kwam en zich aanmeldde als vrijer. Hij werd even goed opgenomen als echte prinsen, en hij kreeg vorstelijke kledij.
Toen het 's avonds bedtijd was geworden, werd hij naar de voorkamer van de slaapzaal geleid, en toen hij naar bed wou gaan, kwam de oudste dochter en bracht hem een beker wijn: maar hij had een spons onder zijn kin gebonden en daar liet hij de wijn inlopen en hij dronk geen druppel. Daarna ging hij naar bed, en toen hij een poosje gelegen had, begon hij te snurken alsof hij diep in slaap was.
De twaalf prinsessen hadden er al naar geluisterd, lachten en de oudste zei: "Die had z'n leven ook wel kunnen sparen." Daarna stonden ze op, openden kasten, kisten en koffers en haalden daar prachtige kleren uit, ze maakten zich mooi voor de spiegel, sprongen rond en verheugden zich op het bal. Alleen de jongste zei: "Ik weet niet … jullie hebben plezier, maar ik voel me zo wonderlijk: we zullen zeker een ongeluk krijgen." - "Je bent een gans," zei de oudste, "en je bent ook altijd bang. Ben je soms vergeten, hoeveel prinsen er al voor niets geweest zijn? Ik had die soldaat niet eens een slaapdrank hoeven te geven, zo'n lummel zou toch niet wakker zijn geworden."
Toen ze klaar waren, keken ze allemaal nog eens naar de soldaat, maar die had zijn ogen dichtgedaan, en verroerde geen vin, en ze geloofden dat ze van hem helemaal zeker waren. Nu ging de oudste in haar bed liggen en klopte ertegen: meteen zonk het in de grond en ze klommen door het gat naar beneden, de één na de ander en de oudste voorop.
De soldaat, die alles zag, aarzelde niet lang maar hing zijn manteltje om en klom achter de jongste aan naar beneden. Midden op de trap stapte hij even op haar sleep. Ze schrok en riep: "Wat is dat? Wie pakt me bij mijn sleep?" - "Doe niet zo onnozel," zei de oudste, "je bleef natuurlijk haken aan een spijker." Zo gingen ze de trap helemaal af, en toen ze beneden waren, stonden ze in een prachtige laan, en alle bladeren waren van zilver en glommen en glansden. De soldaat dacht: "Ik moest maar een merkteken meenemen," en hij brak er een takje vanaf: toen kwam er een ontzettend gekraak uit de boom. De jongste riep weer: "Het is niet pluis, hebben jullie die knal gehoord?" Maar de oudste zei: "Dat is vreugdevuur, omdat we onze prins weldra hebben verlost." Nu kwamen ze weer in een laan, waar alle bladeren van goud waren, en tenslotte in een derde, waar alle bladeren diamanten waren; van allebei de soorten brak hij een takje af, en telkens gaf dat een vreselijk gekraak, zodat de jongste ineenkromp van schrik; maar de oudste hield vol dat het schieten was, een salvo van vreugde. Nu gingen ze verder en kwamen bij een groot meer, en daar lagen twaalf bootjes in, en in ieder bootje zat een prachtige prins; ze hadden op het twaalftal gewacht, en ieder nam één prinses in zijn bootje, maar de soldaat ging bij de jongste zitten.
Toen zei de prins: "Ik begrijp 't niet, de boot is vandaag veel zwaarder, en ik moet zo hard roeien, als ik vooruit wil komen." - "Hoe zou dat komen?" zei de jongste, "zeker van 't warme weer, ik ben ook zo warm."
Maar aan de overkant van het water stond een mooi, helder verlicht slot, waaruit vrolijke muziek klonk van pauken en trompetten. Ze roeiden naar de overkant, gingen het kasteel in, en iedere prins danste met zijn uitverkorene, maar de soldaat danste, onzichtbaar, mee, en wanneer één van de meisjes een beker met wijn in de hand had, dronk hij die uit, zodat hij leeg was als zij hem aan de mond bracht; en de jongste werd daar ook bang van, maar de oudste legde haar steeds het zwijgen op. Ze dansten tot drie uur in de morgen, en toen waren alle schoenen kapot en moesten ze wel ophouden.
De prinsen roeiden hen over 't water weer terug, en ditmaal ging de soldaat in de boot van de oudste zitten, vooraan. Aan de oever namen ze afscheid, ieder van haar prins en beloofden de volgende nacht terug te komen. Toen ze de trap bereikten, liep de soldaat vooruit en ging in zijn bed liggen, en toen de twaalf zusters langzaam en vermoeid de trap kwamen opgekrabbeld, snurkte hij zo luid, dat ze 't allemaal konden horen, en ze zeiden: "Nu, voor hem zijn we veilig." Nu trokken ze hun mooie baljurken uit, hingen ze op, zetten de stukgedanste schoentjes onder 't bed en gingen slapen.
De volgende morgen vertelde de soldaat nog niets; hij wilde die wonderlijke danspartij nog wel eens bijwonen en hij ging de tweede en de derde nacht weer mee. Het gebeurde net zo als in de eerste nacht, en ze bleven dansen tot hun schoenen kapot waren. Maar de derde nacht nam hij als een merkteken een beker mee. Toen het uur gekomen was, waarop hij moest vertellen wat hij te weten was gekomen, stak hij de drie takken en de beker in zijn zak en ging voor de koning staan, maar de twaalf prinsessen stonden achter de deur te lachen en luisterden wat hij zou zeggen. Toen de koning de vraag stelde: "Waar hebben mijn twaalf dochters de nacht doorgebracht?" antwoordde hij: "Met twaalf prinsen in een onderaards slot," en hij vertelde alles, hoe het gebeurd was en liet zijn bewijsstukken zien.
Toen liet de koning zijn dochters komen, en vroeg hun of de soldaat de waarheid gesproken had; en omdat ze inzagen dat er verraad was gepleegd en een leugen niets hielp, moesten ze alles bekennen.
Nu vroeg de koning hem, wie hij dan als vrouw wilde hebben. Hij antwoordde: "Ik ben niet meer zo jong, geef mij de oudste maar." Nog diezelfde dag werd bruiloft gehouden, en het rijk werd hem beloofd, als de koning zou zijn gestorven. Maar de prinsen werden net zoveel dagen vervloekt, als ze nachten met de twaalf prinsessen hadden gedanst.