The griffin


Chim ưng thần


There was once upon a time a King, but where he reigned and what he was called, I do not know. He had no son, but an only daughter who had always been ill, and no doctor had been able to cure her. Then it was foretold to the King that his daughter should eat herself well with an apple. So he ordered it to be proclaimed throughout the whole of his kingdom, that whosoever brought his daughter an apple with which she could eat herself well, should have her to wife, and be King. This became known to a peasant who had three sons, and he said to the eldest, "Go out into the garden and take a basketful of those beautiful apples with the red cheeks and carry them to the court; perhaps the King's daughter will be able to eat herself well with them, and then thou wilt marry her and be King." The lad did so, and set out.
When he had gone a short way he met a little iron man who asked him what he had there in the basket, to which replied Uele, for so was he named, "Frogs' legs." On this the little man said, "Well, so shall it be, and remain," and went away. At length Uele arrived at the palace, and made it known that he had brought apples which would cure the King's daughter if she ate them. This delighted the King hugely, and he caused Uele to be brought before him; but, alas! when he opened the basket, instead of having apples in it he had frogs' legs which were still kicking about. On this the King grew angry, and had him driven out of the house. When he got home he told his father how it had fared with him. Then the father sent the next son, who was called Seame, but all went with him just as it had gone with Uele. He also met the little iron man, who asked what he had there in the basket. Seame said, "Hogs' bristles," and the iron man said, "well, so shall it be, and remain." When Seame got to the King's palace and said he brought apples with which the King's daughter might eat herself well, they did not want to let him go in, and said that one fellow had already been there, and had treated them as if they were fools. Seame, however, maintained that he certainly had the apples, and that they ought to let him go in. At length they believed him, and led him to the King. But when he uncovered the basket, he had but hogs' bristles. This enraged the King most terribly, so he caused Seame to be whipped out of the house. When he got home he related all that had befallen him, then the youngest boy, whose name was Hans, but who was always called Stupid Hans, came and asked his father if he might go with some apples. "Oh!" said the father, "thou wouldst be just the right fellow for such a thing! If the clever ones can't manage it, what canst thou do?" The boy, however, did not believe him, and said, "Indeed, father, I wish to go." - "Just get away, thou stupid fellow, thou must wait till thou art wiser," said the father to that, and turned his back. Hans, however, pulled at the back of his smock- frock and said, "Indeed, father, I wish to go." - "Well, then, so far as I am concerned thou mayst go, but thou wilt soon come home again!" replied the old man in a spiteful voice. The boy, however, was tremendously delighted and jumped for joy. "Well, act like a fool! thou growest more stupid every day!" said the father again. Hans, however, did not care about that, and did not let it spoil his pleasure, but as it was then night, he thought he might as well wait until the morrow, for he could not get to court that day. All night long he could not sleep in his bed, and if he did doze for a moment, he dreamt of beautiful maidens, of palaces, of gold, and of silver, and all kinds of things of that sort. Early in the morning, he went forth on his way, and directly afterwards the little shabby-looking man in his iron clothes, came to him and asked what he was carrying in the basket. Hans gave him the answer that he was carrying apples with which the King's daughter was to eat herself well. "Then," said the little man, "so shall they be, and remain." But at the court they would none of them let Hans go in, for they said two had already been there who had told them that they were bringing apples, and one of them had frogs' legs, and the other hogs' bristles. Hans, however, resolutely maintained that he most certainly had no frogs' legs, but some of the most beautiful apples in the whole kingdom. As he spoke so pleasantly, the door-keeper thought he could not be telling a lie, and asked him to go in, and he was right, for when Hans uncovered his basket in the King's presence, golden-yellow apples came tumbling out. The King was delighted, and caused some of them to be taken to his daughter, and then waited in anxious expectation until news should be brought to him of the effect they had. But before much time had passed by, news was brought to him: but who do you think it was who came? it was his daughter herself! As soon as she had eaten of those apples, she was cured, and sprang out of her bed. The joy the King felt cannot be described! but now he did not want to give his daughter in marriage to Hans, and said he must first make him a boat which would go quicker on dry land than on water. Hans agreed to the conditions, and went home, and related how it had fared with him. Then the father sent Uele into the forest to make a boat of that kind. He worked diligently, and whistled all the time. At mid-day, when the sun was at the highest, came the little iron man and asked what he was making? Uele gave him for answer, "Wooden bowls for the kitchen." The iron man said, "So it shall be, and remain." By evening Uele thought he had now made the boat, but when he wanted to get into it, he had nothing but wooden bowls. The next day Seame went into the forest, but everything went with him just as it had done with Uele. On the third day Stupid Hans went. He worked away most industriously, so that the whole forest resounded with the heavy strokes, and all the while he sang and whistled right merrily. At mid-day, when it was the hottest, the little man came again, and asked what he was making? "A boat which will go quicker on dry land than on the water," replied Hans, " and when I have finished it, I am to have the King's daughter for my wife." - "Well," said the little man, "such an one shall it be, and remain." In the evening, when the sun had turned into gold, Hans finished his boat, and all that was wanted for it. He got into it and rowed to the palace. The boat went as swiftly as the wind. The King saw it from afar, but would not give his daughter to Hans yet, and said he must first take a hundred hares out to pasture from early morning until late evening, and if one of them got away, he should not have his daughter. Hans was contented with this, and the next day went with his flock to the pasture, and took great care that none of them ran away.
Before many hours had passed came a servant from the palace, and told Hans that he must give her a hare instantly, for some visitors had come unexpectedly. Hans, however, was very well aware what that meant, and said he would not give her one; the King might set some hare soup before his guest next day. The maid, however, would not believe in his refusal, and at last she began to get angry with him. Then Hans said that if the King's daughter came herself, he would give her a hare. The maid told this in the palace, and the daughter did go herself. In the meantime, however, the little man came again to Hans, and asked him what he was doing there? He said he had to watch over a hundred hares and see that none of them ran away, and then he might marry the King's daughter and be King. "Good," said the little man, "there is a whistle for thee, and if one of them runs away, just whistle with it, and then it will come back again." When the King's daughter came, Hans gave her a hare into her apron; but when she had gone about a hundred steps with it, he whistled, and the hare jumped out of the apron, and before she could turn round was back to the flock again. When the evening came the hare-herd whistled once more, and looked to see if all were there, and then drove them to the palace. The King wondered how Hans had been able to take a hundred hares to graze without losing any of them; he would, however, not give him his daughter yet, and said he must now bring him a feather from the Griffin's tail. Hans set out at once, and walked straight forwards. In the evening he came to a castle, and there he asked for a night's lodging, for at that time there were no inns. The lord of the castle promised him that with much pleasure, and asked where he was going? Hans answered, "To the Griffin." - "Oh! to the Griffin! They tell me he knows everything, and I have lost the key of an iron money-chest; so you might be so good as to ask him where it is." - "Yes, indeed," said Hans, "I will do that." Early the next morning he went onwards, and on his way arrived at another castle in which he again stayed the night. When the people who lived there learnt that he was going to the Griffin, they said they had in the house a daughter who was ill, and that they had already tried every means to cure her, but none of them had done her any good, and he might be so kind as to ask the Griffin what would make their daughter healthy again? Hans said he would willingly do that, and went onwards. Then he came to a lake, and instead of a ferry-boat, a tall, tall man was there who had to carry everybody across. The man asked Hans whither he was journeying? "To the Griffin," said Hans. "Then when you get to him," said the man, "just ask him why I am forced to carry everybody over the lake." - "Yes, indeed, most certainly I'll do that," said Hans. Then the man took him up on his shoulders, and carried him across. At length Hans arrived at the Griffin's house, but the wife only was at home, and not the Griffin himself. Then the woman asked him what he wanted? Thereupon he told her everything;--that he had to get a feather out of the Griffin's tail, and that there was a castle where they had lost the key of their money-chest, and he was to ask the Griffin where it was?--that in another castle the daughter was ill, and he was to learn what would cure her?--and then not far from thence there was a lake and a man beside it, who was forced to carry people across it, and he was very anxious to learn why the man was obliged to do it. Then said the woman, "But look here, my good friend, no Christian can speak to the Griffin; he devours them all; but if you like, you can lie down under his bed, and in the night, when he is quite fast asleep, you can reach out and pull a feather out of his tail, and as for those things which you are to learn, I will ask about them myself." Hans was quite satisfied with this, and got under the bed. In the evening, the Griffin came home, and as soon as he entered the room, said, "Wife, I smell a Christian." - "Yes," said the woman, "one was here to-day, but he went away again;" and on that the Griffin said no more.
In the middle of the night when the Griffin was snoring loudly, Hans reached out and plucked a feather from his tail. The Griffin woke up instantly, and said, "Wife, I smell a Christian, and it seems to me that somebody was pulling at my tail." His wife said, "Thou hast certainly been dreaming, and I told thee before that a Christian was here to-day, but that he went away again. He told me all kinds of things that in one castle they had lost the key of their money-chest, and could find it nowhere." - "Oh! the fools!" said the Griffin; "the key lies in the wood- house under a log of wood behind the door." - "And then he said that in another castle the daughter was ill, and they knew no remedy that would cure her." - "Oh! the fools!" said the Griffin; "under the cellar-steps a toad has made its nest of her hair, and if she got her hair back she would be well." - "And then he also said that there was a place where there was a lake and a man beside it who was forced to carry everybody across." - "Oh, the fool!" said the Griffin; "if he only put one man down in the middle, he would never have to carry another across." Early the next morning the Griffin got up and went out. Then Hans came forth from under the bed, and he had a beautiful feather, and had heard what the Griffin had said about the key, and the daughter, and the ferry-man. The Griffin's wife repeated it all once more to him that he might not forget it, and then he went home again. First he came to the man by the lake, who asked him what the Griffin had said, but Hans replied that he must first carry him across, and then he would tell him. So the man carried him across, and when he was over Hans told him that all he had to do was to set one person down in the middle of the lake, and then he would never have to carry over any more. The man was hugely delighted, and told Hans that out of gratitude he would take him once more across, and back again. But Hans said no, he would save him the trouble, he was quite satisfied already, and pursued his way. Then he came to the castle where the daughter was ill; he took her on his shoulders, for she could not walk, and carried her down the cellar-steps and pulled out the toad's nest from beneath the lowest step and gave it into her hand, and she sprang off his shoulder and up the steps before him, and was quite cured. Then were the father and mother beyond measure rejoiced, and they gave Hans gifts of gold and of silver, and whatsoever else he wished for, that they gave him. And when he got to the other castle he went at once into the wood- house, and found the key under the log of wood behind the door, and took it to the lord of the castle. He also was not a little pleased, and gave Hans as a reward much of the gold that was in the chest, and all kinds of things besides, such as cows, and sheep, and goats. When Hans arrived before the King, with all these things--with the money, and the gold, and the silver and the cows, sheep and goats, the King asked him how he had come by them. Then Hans told him that the Griffin gave every one whatsoever he wanted. So the King thought he himself could make such things useful, and set out on his way to the Griffin; but when he got to the lake, it happened that he was the very first who arrived there after Hans, and the man put him down in the middle of it and went away, and the King was drowned. Hans, however, married the daughter, and became King.
Ngày xưa, có một ông vua trị vì vào thời nào, tên gì, tôi không nhớ rõ nữa. Vua không có con trai, chỉ có một cô con gái duy nhất, cô lại đau ốm luôn, không thầy thuốc nào chữa khỏi được. Nghe lời tiên tri là công chúa ăn táo sẽ khỏi bệnh, nhà vua liền cho truyền báo khắp trong nước: ai dâng lên cho công chúa thứ táo ăn vào sẽ khỏi hết bệnh tật, người ấy sẽ được kết duyên cùng nàng và lên ngôi vua.
Một bác nông dân có ba người con trai cũng hay được tin ấy. Bác liền bảo người con trai cả:
- Con lên buồng kho, lấy một giỏ đầy táo ngon chín đỏ ối, rồi mang vào tiến vua. May ra công chúa ăn táo ấy mà khỏi hết bệnh tật thì con sẽ được phép kết duyên cùng nàng, rồi lên nối ngôi vua cha.
Người con trai cả làm như lời cha dặn và lên đường ra đi. Chàng đi được một thôi đường thì gặp một ông già bé tí hon, tóc hoa râm, ông hỏi chàng mang gì trong giỏ. Chàng trai - tên là Ulrich - đáp:
- Toàn là chân ếch thôi!
Nghe vậy, người Tí Hon nói:
- Ồ thì cứ coi như là vậy đi và cũng chỉ là như vậy.
Nói xong, người Tí Hon lại tiếp tục đi.
Đi hoài, đi mãi, cuối cùng Ulrich đã tới được cung vua. Chàng báo là mình có mang loại táo công chúa ăn vào sẽ khỏi hết bệnh tật. Nghe tin ấy, vua mừng lắm, cho đòi Ulrich vào. Nhưng ôi thôi, khi chàng mở giỏ ra thì chẳng thấy táo đâu mà chỉ toàn chân ếch nằm trong giỏ, chân ếch hãy còn tươi đang ngọ ngoạy. Việc ấy làm vua nổi giận, cho lính xua đuổi chàng ra khỏi cung điện. Về đến nhà, chàng kể lại cho cha nghe đầu đuôi câu chuyện.
Nghe xong câu chuyện, cha sai con thứ hai là Samuel đi. Nhưng sự việc đến với chàng ta cũng y hệt như đối với Un-rich. Chàng ta cũng gặp một người bé Tí Hon, tóc hoa râm, ông hỏi chàng mang gì trong giỏ, Samuel trả lời:
- Chỉ toàn lông lợn!
Người bé Tí Hon tóc hoa râm nói:
- Ờ thì cứ coi như là vậy đi và cũng chỉ là như vậy!
Tới cung vua, Samuel nói mình có loại táo công chúa ăn vào sẽ khỏi hết bệnh tật. Lính canh không cho vào, nói đã có một tên đến đây nói như vậy, tên ấy làm họ bị mọi người giễu cợt, coi họ như những thằng điên. Samuel kêu nài mãi, hứa quả quyết rằng mình có loại táo ấy, giờ chỉ cần họ cho vào dâng vua. Rồi lính canh cũng tin chàng, dẫn chàng vào chầu vua. Nhưng khi chàng mở giỏ ra thì chỉ toàn là lông lợn. Chuyện đó làm vua nổi trận lôi đình, sai lính đánh Samuel một trận nên thân rồi đuổi chàng ra ngoài. Về tới nhà, chàng kể lại cho cha nghe đầu đuôi câu chuyện.
Rồi đến lượt người con trai út, cả nhà vẫn gọi chàng là thằng ngốc Hans, chàng hỏi cha liệu mình mang táo đi có được không? Người cha bảo:
- Ờ, có khi trong chuyện này mày lại là người hợp nhất. Mấy đứa tinh khôn còn chẳng làm nên trò trống gì nữa là mày! Mày tính làm gì bây giờ?
Nhưng người con trai út cũng không chịu thôi:
- Ấy, đời thế đấy, cha ạ! Con cũng muốn đi.
Người cha liền bảo:
- Đi ngay cho khuất mắt tao, đồ ngu si! Mày thì phải đợi cho đến khi nào tinh khôn hơn chút nữa.
Nói rồi bác quay lưng đi. Nhưng Hans túm ngay lấy áo cha mà nói:
- Ấy cha ơi, con vẫn cứ muốn đi!
Người cha nổi cáu bảo con:
- Thôi thì mặc xác mày! Mày muốn đi đâu thì đi! Chắc lại trở về tay không thôi!
Cậu út mừng quá, nhảy lên. Người cha nói:
- Ờ, giờ thì mày giỡn như thằng điên ấy, mày thì chỉ có ngày một ngốc hơn mà thôi.
Những lời nói ấy đối với Hans chẳng có nghĩa lý gì cả, chàng ta vẫn cười đùa như thường.
Vì lúc ấy trời đã tối, chàng nghĩ bụng đợi đến mai, hôm nay có đi cũng không tới được cung vua. Đêm nằm mà không tài nào chợp mắt được, chàng vừa thiếp đi đã mơ tưởng ngay tới cô thiếu nữ xinh đẹp, tới những lâu đài, vàng bạc và nhiều thứ khác nữa. Sớm tinh mơ ngày hôm sau chàng đã lên đường. Chàng gặp ngay người bé tí hon, lẻo khoẻo, vận quần áo xám trắng, hỏi chàng có gì trong giỏ. Hans nói là mình có loại táo công chúa ăn vào sẽ khỏe mạnh, khỏi hết bệnh tật. Người Tí Hon nói:
- Ờ thì cứ coi là như vậy đi và chắc là như vậy!
Nhưng ở cung điện, lính canh khăng khăng từ chối không để cho Hans vào, vì đã có hai tên xưng là mang táo tiến vua, nhưng một đứa thì mang chân ếch tươi đến, còn tên kia thì mang lông lợn. Nhưng vì Hans van nài mãi, chàng nói chàng không mang chân ếch tới, chàng đem toàn táo ngon nhất nước tiến vua. Chàng ăn nói chân thành, lính canh cổng nghĩ chắc chàng không nói dối nên cho chàng vào. Họ đã không lầm, vì khi Hans mở giỏ trước mặt vua thì thấy toàn là táo chín vàng óng nom thật thơm ngon. Vua mừng lắm, cho quân hầu mang táo lại cho công chúa ăn, hồi hộp ngồi đợi người đến báo kết quả ra sao. Chỉ một lát sau đã có người mang tin lại. Nhưng các bạn có biết đó là ai không? Người đó chính là công chúa. Vừa mới ăn xong táo, công chúa thấy người khỏe khoắn hẳn lên, nhảy ra khỏi giường đi đến gặp vua. Không ai tả được hết nỗi vui mừng của nhà vua.
Nhưng giờ nhà vua lại không muốn gả công chúa cho Hans. Vua bảo, trước hết chàng phải đóng một chiếc thuyền đi trên cạn nhanh hơn đi dưới nước. Chàng Hans chấp thuận, về nhà kể lại sự việc xảy ra. Cha liền bảo Ulrich vào rừng lấy gỗ đóng một chiếc thuyền như vậy. Chàng làm việc cần cù, vừa làm vừa huýt sáo. Đúng giữa trưa, khi mặt trời đứng giữa đỉnh đầu, có một người bé nhỏ tóc hoa râm đến hỏi chàng làm gì. Ulrich trả lời người đó:
- Muỗng gỗ!
Người bé nhỏ tóc hoa râm bảo:
- Ờ thì cứ coi là như vậy đi và chắc là như vậy!
Đến tối, Ulrich nghĩ rằng mình đã đóng xong một chiếc thuyền, nào ngờ lúc ngồi vào thì đó chỉ toàn là muỗng gỗ.
Hôm sau Samuel vào rừng, nhưng sự việc xảy ra cũng y hệt như đối với Ulrich.
Đến ngày thứ ba chàng ngốc Hans mới vào rừng. Chàng đẽo, đóng miệt mài, cả khu rừng vang tiếng gỗ chan chát, chàng vừa làm vừa huýt sáo vui vẻ. Đến giữa trưa, lúc trời nóng bức nhất thì có người bé nhỏ tóc hoa râm đến hỏi chàng làm gì. Chàng đáp:
- Đóng một chiếc thuyền đi trên đồng khô cạn nhanh hơn là đi dưới nước.
Và chàng còn nói là khi nào làm xong thuyền, chàng sẽ được cưới công chúa làm vợ. Người bé nhỏ bảo:
- Ồ, giờ thì cứ coi như có một chiếc thuyền như vậy đi và chắc chắn là như vậy!
Chiều tối, khi mặt trời lặn, chàng Hans đã làm xong chiếc thuyền, mái chèo và các bộ phận khác.
Chàng ngồi vào thuyền, chèo thuyền vào kinh thành. Thuyền chạy nhanh như gió.
Thấy chiếc thuyền từ đằng xa, nhưng vua vẫn không muốn gả công chúa cho Hans. Vua bảo, chàng phải làm thêm một việc: chăn một trăm con thỏ từ sớm tinh mơ đến tối mịt, nếu để lạc mất một con thì cũng không lấy được công chúa. Hans cũng vui lòng nhận lời. Ngay ngày hôm sau chàng cùng đàn thỏ ra đồng cỏ, chàng luôn luôn để ý canh chừng, không để con nào trốn cả.
Một vài giờ trôi qua, một nữ tỳ ở cung điện đến bảo Hans phải đưa ngay một con thỏ vì có khách. Han-xơ nhận ra ngay mưu kế, chàng bảo chưa có thỏ, nếu vua có thể đợi đến mai hãy mời khách món thỏ hồ tiêu thì thế nào cũng có thỏ. Nữ tỳ cũng không chịu thôi, lăn ra khóc ăn vạ. Lúc đó Hans bảo, nếu công chúa thân chinh lại, thì chàng sẽ đưa cho một con thỏ. Nữ tỳ về cung và công chúa thân chinh lại thật.
Trước khi công chúa tới gặp Hans thì người bé nhỏ tới, hỏi chàng đang làm gì. Chàng đáp là chàng phải chăn một trăm con thỏ, không được để một con nào trốn mất. Nếu làm được điều đó thì sẽ được lấy công chúa và lên ngôi vua. Người bé nhỏ nói:
- Thế cũng tốt! Đây, cho anh chiếc còi này, nếu có con nào chạy trốn, chỉ cần thổi còi, thế nào nó cũng quay trở lại.
Khi công chúa đến, Hans đặt một con thỏ vào tạp dề của nàng. Nhưng khi nàng mới đi được chừng một trăm thước thì Han-xơ thổi còi. Thỏ nhảy ngay khỏi tạp dề, chạy về với bầy, vì lâu nay nó đã quen sống có bầy rồi. Tối đến, Hans chỉ việc thổi còi, đến xem đã đủ chưa, xua cả đàn về cung điện.
Nhà vua hết sức ngạc nhiên khi thấy Hans chăn nổi một trăm con thỏ, không mất mát con nào. Nhưng rồi vua vẫn nhất định không chịu gả con gái cho Hans. Vua bảo chàng phải mang đến dâng vua một cái lông đuôi chim ưng thần đã.
Hans chuẩn bị hành lý, rồi cứ thế thẳng đường mà đi. Tối thì chàng tới một tòa lâu đài, chàng xin ngủ lại, vì hồi đó chưa có quán trọ dọc đường. Ông chủ lâu đài vui vẻ nhận lời và hỏi chàng định đi đâu. Hans đáp:
- Đến chỗ chim ưng thần.
- Á, đến chỗ chim ưng thần đấy à? Người ta thường kể lại là chim ấy biết mọi chuyện trên đời. Tôi mất chiếc chìa khóa hộp tiền bằng sắt. Anh làm ơn hỏi chim ưng thần xem chiếc chìa khóa biến đi đâu nhé.
Hans đáp:
- Được, tất nhiên chuyện đó tôi có thể giúp được.
Sáng hôm sau chàng lại lên đường. Tối đến, chàng lại nghỉ chân ở một tòa lâu đài nằm ngay bên đường. Khi mọi người ở lâu đài biết chàng định đến chỗ chim ưng thần, họ nói trong gia đình họ có cô con gái ốm, đã dùng nhiều phương thuốc mà vẫn chưa thấy chuyển bệnh, nhờ chàng làm ơn hỏi chim ưng xem có cách gì chữa để cho cô gái trở lại khỏe mạnh. Hans nói là chàng sẵn lòng làm việc ấy, rồi lại ra đi.
Chàng tới một bến sông. Đáng nhẽ bến sông phải có đò ngang, nhưng lại có một người to lớn vạm vỡ chuyên chuyển mọi người qua sông. Người ấy hỏi Hans đi đâu. Hans đáp:
- Đến chỗ chim ưng thần.
Người đó dặn Hans:
- Này, nếu anh có gặp chim, nhớ hỏi chim hộ tôi, tại sao tôi cứ phải chuyển tất cả mọi người qua sông mãi như thế?
Hans đáp:
- Vâng, tôi sẽ hỏi cho.
Người kia đặt chàng lên vai, cõng đưa chàng qua sông.
Đi mãi, cuối cùng Hans tới được nhà chim ưng thần, nhưng chim đi vắng, chỉ có vợ ở nhà. Vợ chim hỏi chàng muốn gì. Hans kể cho vợ chim nghe đầu đuôi câu chuyện: chàng muốn có một chiếc lông đuôi chim ưng thần, rồi ở lâu đài nọ, người ta đánh mất chiếc chìa khóa hộp tiền mới, lại ở một lâu đài khác có cô thiếu nữ bị bệnh, chàng muốn biết cái gì có thể chữa cho nàng bình phục, rồi gần đây có một con sông, có một người đàn ông cứ phải lội đưa người qua sông, chàng cũng muốn biết tại sao người đàn ông đó lại phải cõng đưa mọi người sang sông mãi như thế…
Vợ chim ưng thần bảo:
- Chà, anh bạn thân mến của tôi nên nhớ điều này: không ai nói chuyện với chim ưng thần được đâu. Nó ăn thịt tất cả mọi người. Nhưng nếu anh muốn thì anh cứ chui vào nằm dưới gầm giường nó. Trời khuya, khi nó đã ngủ say, anh có thể vươn tay ra mà giật lấy một chiếc lông đuôi. Còn những điều anh muốn biết thì cứ để tôi hỏi hộ cho.
Hans rất thỏa mãn về chuyện đó. Chàng chui vào nằm dưới gầm giường.
Đến tối, chim ưng thần về. Vừa mới bước chân vào buồng, nó đã nói ngay với vợ:
- Mình này, ta ngửi thấy mùi thịt người.
Vợ đáp:
- Đúng đấy. Hôm nay có một người đã đến đây, nhưng hắn lại đi rồi.
Chim ưng thần không hỏi han gì nữa. Nửa đêm, lúc chim ưng thần đang ngáy o o như kéo gỗ thì Hans vươn tay lên, giật một chiếc lông đuôi của chim ưng thần. Chim ưng thần giật thót một cái và bảo:
- Mình này, ta ngửi thấy mùi thịt người. Mà hình như nó giật một chiếc lông đuôi của ta.
Vợ chim liền bảo:
- Đúng là mình mê ngủ rồi. Tôi đã bảo mình là hôm nay có một người đến đây, nhưng hắn lại đi ngay. Hắn kể tôi nghe đủ thứ chuyện. Nào là ở tòa lâu đài nọ người ta đánh mất chìa khóa hộp tiền mới, không tìm thấy nữa.
Chim ưng thần nói:
- Trời, đúng là đồ ngu! Chìa khóa nằm dưới đống củi sau cửa ra vào ở nhà kho ấy.
- Hắn lại còn bảo là ở một tòa lâu đài khác có một cô con gái bị bệnh, mọi người không biết dùng cách gì để chữa cho cô khỏi bệnh.
Chim ưng thần nói:
- Trời, đúng là đồ ngu dốt! Dưới gầm cầu thang trong hầm nhà có một con cóc lấy tóc của cô ta làm tổ. Nếu cô ấy lấy lại được tóc thì khỏi bệnh.
- Rồi hắn lại kể ở nơi kia có một con sông, có một người đàn ông cứ phải lội cõng đưa mọi người qua sông.
Chim ưng thần nói:
- Trời, đúng là thằng ngu dốt! Nó chỉ việc thả một người xuống giữa sông thì tự khắc nó không phải cõng ai sang sông nữa.
Sớm tinh mơ, chim ưng thần đã dậy đi. Hans chui ở gầm giường ra, tay cầm chiếc lông chim đẹp. Chàng lại nghe biết tất cả những điều chim ưng thần nói về chiếc chìa khóa, về cô con gái và về người đàn ông. Vợ chim ưng thần còn kể lại tất cả một lần nữa cho chàng nghe để khỏi quên. Sau đó chàng lên đường về nhà. Trước tiên chàng đến chỗ người đàn ông ở bên bờ sông, người đó hỏi ngay chàng rằng chim đã nói gì. Han-xơ nói cứ cõng mình qua sông đã rồi chàng sẽ nói cho mà nghe. Người đó cõng ngay chàng qua sông. Sang tới bên kia sông rồi, Han-xơ bảo người đó rằng chỉ việc thả một người xuống giữa dòng sông thì không phải cõng đưa ai sang sông. Người này vô cùng mừng rỡ, bảo Hans là muốn cõng chàng qua sông rồi lại cõng đưa trở về bên này sông để tỏ lòng biết ơn. Hans từ chối, nói là không muốn người kia mệt nhọc vì mình, chàng rất hài lòng về những cử chỉ ấy. Rồi chàng lại đi.
Chàng tới lâu đài nơi cô gái bị bệnh. Vì cô không đi được nên Hans cõng cô trên vai rồi đi xuống hầm nhà, lấy ở gầm cầu thang cái tổ cóc đặt vào tay cô. Cô nhảy từ vai chàng xuống, chạy lên cầu thang trước Hans, trở lại khỏe mạnh như xưa. Cha mẹ cô mừng lắm. Nhà có bao nhiêu vàng bạc đều đưa ra, Hans muốn lấy gì cha mẹ cô cũng xin biếu.
Tới lâu đài mà chàng đã trọ lại đêm đầu tiên, Han-xơ đi thẳng vào nhà kho để củi, tìm thấy ngay chiếc chìa khóa nằm dưới đống củi sau cửa ra vào và mang chìa khóa lên cho chủ lâu đài. Ông ta mừng rỡ vô cùng, liền lấy rất nhiều vàng trong hộp ra để thưởng tặng Hans, ngoài ra còn biếu đủ mọi thứ, cả bò sữa, dê, cừu.
Hans đến cung vua với tất cả những đồ biếu ấy, nào là tiền, vàng bạc, nào là bò sữa, cừu, dê. Vua hỏi chàng lấy ở đâu ra tất cả của cải ấy. Hans bảo là ai muốn lấy bao nhiêu chim ưng thần cũng cho. Lúc đó vua nghĩ bụng, mình cũng cần những thứ đó. Rồi vua lên đường để tới chỗ chim ưng thần. Nhưng khi vua đến sông thì vua đúng là người đầu tiên đến từ khi Hans đi qua. Người đàn ông kia thả vua xuống giữa dòng sông rồi đi mất. Vua bị chết đuối. Còn Hans cưới công chúa và lên ngôi vua.


Dịch: Lương Văn Hồng, © Lương Văn Hồng