Master Pfriem (Master Cobbler's Awl)


Meester Priem


Master Pfriem was a short, thin, but lively man, who never rested a moment. His face, of which his turned-up nose was the only prominent feature, was marked with small-pox and pale as death, his hair was gray and shaggy, his eyes small, but they glanced perpetually about on all sides. He saw everything, criticised everything, knew everything best, and was always in the right. When he went into the streets, he moved his arms about as if he were rowing; and once he struck the pail of a girl, who was carrying water, so high in the air that he himself was wetted all over by it. "Stupid thing," cried he to her, while he was shaking himself, "couldst thou not see that I was coming behind thee?" By trade he was a shoemaker, and when he worked he pulled his thread out with such force that he drove his fist into every one who did not keep far enough off. No apprentice stayed more than a month with him, for he had always some fault to find with the very best work. At one time it was that the stitches were not even, at another that one shoe was too long, or one heel higher than the other, or the leather not cut large enough. "Wait," said he to his apprentice, "I will soon show thee how we make skins soft," and he brought a strap and gave him a couple of strokes across the back. He called them all sluggards. He himself did not turn much work out of his hands, for he never sat still for a quarter of an hour. If his wife got up very early in the morning and lighted the fire, he jumped out of bed, and ran bare-footed into the kitchen, crying, "Wilt thou burn my house down for me? That is a fire one could roast an ox by! Does wood cost nothing?" If the servants were standing by their wash-tubs and laughing, and telling each other all they knew, he scolded them, and said, "There stand the geese cackling, and forgetting their work, to gossip! And why fresh soap? Disgraceful extravagance and shameful idleness into the bargain! They want to save their hands, and not rub the things properly!" And out he would run and knock a pail full of soap and water over, so that the whole kitchen was flooded. Someone was building a new house, so he hurried to the window to look on. "There, they are using that red sand-stone again that never dries!" cried he. "No one will ever be healthy in that house! and just look how badly the fellows are laying the stones! Besides, the mortar is good for nothing! It ought to have gravel in it, not sand. I shall live to see that house tumble down on the people who are in it." He sat down, put a couple of stitches in, and then jumped up again, unfastened his leather-apron, and cried, "I will just go out, and appeal to those men's consciences." He stumbled on the carpenters. "What's this?" cried he, "you are not working by the line! Do you expect the beams to be straight?--one wrong will put all wrong." He snatched an axe out of a carpenter's hand and wanted to show him how he ought to cut; but as a cart loaded with clay came by, he threw the axe away, and hastened to the peasant who was walking by the side of it: "You are not in your right mind," said he, "who yokes young horses to a heavily-laden cart? The poor beasts will die on the spot." The peasant did not give him an answer, and Pfriem in a rage ran back into his workshop. When he was setting himself to work again, the apprentice reached him a shoe. "Well, what's that again?" screamed he, "Haven't I told you you ought not to cut shoes so broad? Who would buy a shoe like this, which is hardly anything else but a sole? I insist on my orders being followed exactly." Master," answered the apprentice, "you may easily be quite right about the shoe being a bad one, but it is the one which you yourself cut out, and yourself set to work at. When you jumped up a while since, you knocked it off the table, and I have only just picked it up. An angel from heaven, however, would never make you believe that."
One night Master Pfriem dreamed he was dead, and on his way to heaven. When he got there, he knocked loudly at the door. "I wonder," said he to himself, "that they have no knocker on the door, -- one knocks one's knuckles sore." The apostle Peter opened the door, and wanted to see who demanded admission so noisily. "Ah, it's you, Master Pfriem;" said he, "well, I'll let you in, but I warn you that you must give up that habit of yours, and find fault with nothing you see in heaven, or you may fare ill." - "You might have spared your warning," answered Pfriem. "I know already what is seemly, and here, God be thanked, everything is perfect, and there is nothing to blame as there is on earth." So he went in, and walked up and down the wide expanses of heaven. He looked around him, to the left and to the right, but sometimes shook his head, or muttered something to himself. Then he saw two angels who were carrying away a beam. It was the beam which some one had had in his own eye whilst he was looking for the splinter in the eye of another. They did not, however, carry the beam lengthways, but obliquely. "Did any one ever see such a piece of stupidity?" thought Master Pfriem; but he said nothing, and seemed satisfied with it. "It comes to the same thing after all, whichever way they carry the beam, straight or crooked, if they only get along with it, and truly I do not see them knock against anything." Soon after this he saw two angels who were drawing water out of a well into a bucket, but at the same time he observed that the bucket was full of holes, and that the water was running out of it on every side. They were watering the earth with rain. "Hang it," he exclaimed; but happily recollected himself, and thought, "Perhaps it is only a pastime. If it is an amusement, then it seems they can do useless things of this kind even here in heaven, where people, as I have already noticed, do nothing but idle about." He went farther and saw a cart which had stuck fast in a deep hole. "It's no wonder," said he to the man who stood by it; "who would load so unreasonably? what have you there?" - "Good wishes," replied the man, "I could not go along the right way with it, but still I have pushed it safely up here, and they won't leave me sticking here." In fact an angel did come and harnessed two horses to it. "That's quite right," thought Pfriem, "but two horses won't get that cart out, it must at least have four to it." Another angel came and brought two more horses; she did not, however, harness them in front of it, but behind. That was too much for Master Pfriem, "Clumsy creature," he burst out with, "what are you doing there? Has any one ever since the world began seen a cart drawn in that way? But you, in your conceited arrogance, think that you know everything best." He was going to say more, but one of the inhabitants of heaven seized him by the throat and pushed him forth with irresistible strength. Beneath the gateway Master Pfriem turned his head round to take one more look at the cart, and saw that it was being raised into the air by four winged horses.
At this moment Master Pfriem awoke. "Things are certainly arranged in heaven otherwise than they are on earth," said he to himself, "and that excuses much; but who can see horses harnessed both behind and before with patience; to be sure they had wings, but who could know that? It is, besides, great folly to fix a pair of wings to a horse that has four legs to run with already! But I must get up, or else they will make nothing but mistakes for me in my house. It is a lucky thing for me though, that I am not really dead."
Meester Priem was een klein, mager mannetje, maar zeer levendig, en hij had geen ogenblik rust. Zijn gezicht waar alleen de neus uit kwam kijken, was pokdalig en lijkbleek, zijn haar grijs en stoppelig, zijn ogen klein, maar ze flitsten naar links en naar rechts. Hij lette op alles, had overal een aanmerking op, wist alles beter dan iedereen en had altijd en overal gelijk. Liep hij op straat, dan zwaaide hij geweldig met allebei zijn armen; en eens sloeg hij de emmer van een meisje, dat water aandroeg, zo hoog in de lucht, dat hij er zelf mee werd overgoten. "Schaapskop!" riep hij haar na, terwijl hij zich afschudde, "kon je dan niet zien, dat ik achter je liep?" Van z'n vak was hij schoenmaker, en als hij daarmee bezig was, trok hij zijn draad met zoveel geweld uit, dat hij iedereen die zich niet genoeg op een afstand hield, de vuist in 't gezicht stootte. Geen knecht bleef langer dan een maand bij hem, want op het beste werk had hij altijd wat aan te merken. Of de steken waren niet gelijk, of één van de schoenen was wat langer, of de ene hak was hoger dan de andere, of het leer was niet lang genoeg geklopt. "Wacht," zei hij tegen de leerjongen, "ik zal je wel eens laten voelen, hoe je een vel zacht kan kloppen," en hij haalde een riem en gaf hem een paar striemen over zijn rug. Luilakken noemde hij ze allemaal. Toch voerde hij zelf niet zo veel uit, omdat hij geen kwartier stil kon blijven zitten. Als zijn vrouw 's morgens vroeg was opgestaan en vuur had aangemaakt, dan sprong hij het bed uit en liep op blote voeten door de keuken. "Wou je het hele huis in brand steken?" riep hij dan, "dat is immers een vuur om een os mee te braden! Kost dat hout soms geen geld?" Stonden de meiden aan de wastobbe, en waren ze aan 't lachen en babbelen over 't laatste nieuws, dan schold hij ze uit: "Daar staan die ganzen te snateren en vergeten bij hun gekwebbel, dat ze werken moeten. Waarom nog nieuwe zeep? Zinloze verkwisting en bovendien niets dan luiheid: ze zijn bang voor d'r handjes en willen het wasgoed niet behoorlijk wrijven." En hij sprong weg en stootte een emmer met zeepsop om, zodat de keuken drijfnat werd. Waren ze bezig, een nieuw huis te bouwen, dan ging hij naar 't venster om te kijken. "Daar maken ze weer van die muren van rode zandsteen!" riep hij, "die droogt nooit goed; in zo'n huis blijft geen mens gezond. En kijk nu eens hoe slecht die metselaars de stenen opmetselen. Die mortel deugt ook niet, er moet kiezel in en geen zand. Ik zal het nog zien en beleven, dat het huis boven z'n eerste bewoners ineenstort!" Dan ging hij zitten en naaide een paar steken, maar dan sprong hij weer op, maakte z'n schootsvel los en riep: "Ik ga uit, ik wil erheen, ik moet die mensen hun geweten wakker schudden." Nu kwam hij bij de timmerlui. "Wat is dat nu weer?" riep hij, "jullie maken dat niet goed haaks. Dacht je dat die balk recht komt te staan? Eens gaat alles uit de voegen." Hij rukte een timmerman de bijl uit de hand en wou hem tonen, hoe moest hakken, toen er een kar, opgetast met leem, langs kwam; hij gooide de bijl neer en sprong naar de boer die ernaast liep. "Jullie zijn niet goed snik," riep hij, "wie spant er nu jonge paarden voor zo'n zwaar beladen kar? De arme dieren zullen je nog voor je neus neervallen." De boer gaf geen antwoord, en meester Priem liep van pure boosheid weer naar zijn werkplaats terug. Toen hij weer aan 't werk wou gaan, gaf de leerjongen hem een schoen aan. "Wat is dat nu weer?" raasde hij, "heb ik je niet gezegd datje een schoen nooit zo diep moet uitsnijden? Wie koopt er nu zo'n schoen waar haast niets dan zool aan zit? Ik wil dat mijn bevelen zonder mankeren worden opgevolgd!" - "Meester," gaf de leerjongen ten antwoord, "daar kon u wel gelijk aan hebben – dat dié schoen niet deugt – maar het is juist de schoen die u zelf gesneden hebt en zelf ter hand hebt genomen. Toen u daarnet weer was opgevlogen, hebt u hem van de tafel gegooid, en het enige wat ik eraan gedaan heb, was, hem oprapen. Maar een engel van de hemel zou het u nog niet naar de zin kunnen maken!"
Eens op een nacht droomde meester Priem, dat hij gestorven was, en dat hij op weg was naar de hemel. Toen hij daar aankwam, klopte hij luid aan de poort: "Dat verwondert me nu," zei hij, "dat jullie hier geen ring aan de poort hebben, je klopt je knokkels kapot." De apostel Petrus deed open en wou eens kijken, wie daar met zoveel drukte om toegang vroeg. "O, bent u het, meester Priem," zei hij, "ik wil u wel binnenlaten maar ik moet u wel waarschuwen: u moet die gewoonte afleggen en niet op alles aanmerkingen maken wat u in de hemel ziet: dan kon het je wel eens kwaad vergaan." - "Die opmerking had je wel voor je kunnen houden," zei Priem terug, "ik weet heel goed, hoe het hoort, en hier is, dankzij God, niets te verbeteren zoals op de aarde." Dus kwam hij binnen en liep in de wijde hemelzalen op en neer. Hij keek eens op, naar rechts, naar links, schudde evenwel soms 't hoofd of bromde zo wat voor zich heen. Intussen zag hij twee engelen, die een balk wegdroegen. Het was de balk, die iemand in zijn oog had gehad, terwijl hij zocht naar de splinter in het oog van een ander. Nu droegen ze de balk evenwel niet in de lengte, maar dwars. "Heeft iemand ooit zo'n stommiteit gezien?" dacht meester Priem, maar hij sprak die gedachte niet uit en hield zich kalm. "Het is tenslotte hetzelfde, hoe je een balk draagt, rechtuit of dwars, als je er maar door kunt, en werkelijk, ze stoten nergens." Kort daarop kreeg hij twee engelen in 't oog, die water schepten uit een bron in een vat en tegelijkertijd merkte hij, dat het een vat met gaten was en dat het water er aan alle kanten uitliep. Ze waren namelijk bezig, de aarde met regen te drenken. "Wat hagel!" barstte hij uit, maar gelukkig bezon hij zich nog en dacht: "Misschien is het alleen maar tijdverdrijf; als iemand daar nu plezier in heeft, kan hij zulke zinloze dingen wel doen, vooral in de hemel, waar iedereen – zoals ik al merken kan – toch maar luiert." Hij ging verder en zag er een kar die in een diep gat was blijven steken. "Het is heus geen wonder!" zei hij tegen de man die erbij stond, "wie zal er nu zo onhandig opladen? Wat is het allemaal?" - "Vrome wensen," antwoordde de man "en daar kon ik maar niet goed mee op de weg komen, maar ik heb de wagen toch nog goed op gang gebracht en hier zullen ze me zeker niet in de steek laten." En werkelijk, daar kwam een engel en spande er twee paarden voor. "Dat is heel goed," meende Priem, "maar twee paarden, dat is te weinig, minstens vier moeten het er wezen." Juist kwam er een andere engel aan, ook met twee paarden, maar deze spande hij niet voor, maar achter de wagen. Dat was meester Priem te machtig. "Stommerds!" barstte hij los, "wat doe je daar nu? Heeft iemand nu ooit, zolang de wereld op z'n plaats staat, op die manier een kar uit een kuil getrokken? Maar iedereen denkt hier in z'n overmoed, dat hij alles beter weet." Hij wilde nog verder spreken, maar één van de hemelingen had hem bij de kraag gepakt en duwde hem met onweerstaanbare kracht naar buiten. Onder de poort draaide meester Priem zijn hoofd nog eenmaal om en zag nog net, hoe de kar door vier gevleugelde paarden omhoog werd getild. Op dit ogenblik ontwaakte meester Priem. "Ja," zei hij, "het gaat in de hemel natuurlijk wel een beetje anders dan op aarde, en dan kun je heel wat dingen vergeven, maar wie kan nu geduldig toezien, dat iemand de paarden én van voren én van achteren spant? Nu ja, ze hadden vleugels, maar hoe kun je dat nu weten? Het is trouwens grote onzin, om paarden, die vier benen hebben, om te lopen, nog een paar vleugels aan te zetten bovendien. Maar ik moet opstaan, anders doen ze me in huis weer alles verkeerd. Het is maar gelukkig, dat ik nog niet echt dood ben."