The gnome


Het aardmannetje


There was once upon a time a rich King who had three daughters, who daily went to walk in the palace garden, and the King was a great lover of all kinds of fine trees, but there was one for which he had such an affection, that if anyone gathered an apple from it he wished him a hundred fathoms underground. And when harvest time came, the apples on this tree were all as red as blood. The three daughters went every day beneath the tree, and looked to see if the wind had not blown down an apple, but they never by any chance found one, and the tree was so loaded with them that it was almost breaking, and the branches hung down to the ground. Then the King's youngest child had a great desire for an apple, and said to her sisters, "Our father loves us far too much to wish us underground, it is my belief that he would only do that to people who were strangers." And while she was speaking, the child plucked off quite a large apple, and ran to her sisters, saying, "Just taste, my dear little sisters, for never in my life have I tasted anything so delightful." Then the two other sisters also ate some of the apple, whereupon all three sank deep down into the earth, where they could hear no cock crow.
When mid-day came, the King wished to call them to come to dinner, but they were nowhere to be found. He sought them everywhere in the palace and garden, but could not find them. Then he was much troubled, and made known to the whole land that whosoever brought his daughters back again should have one of them to wife. Hereupon so many young men went about the country in search, that there was no counting them, for every one loved the three children because they were so kind to all, and so fair of face. Three young huntsmen also went out, and when they had travelled about for eight days, they arrived at a great castle, in which were beautiful apartments, and in one room a table was laid on which were delicate dishes which were still so warm that they were smoking, but in the whole of the castle no human being was either to be seen or heard. They waited there for half a day, and the food still remained warm and smoking, and at length they were so hungry that they sat down and ate, and agreed with each other that they would stay and live in that castle, and that one of them, who should be chosen by casting lots, should remain in the house, and the two others seek the King's daughters. They cast lots, and the lot fell on the eldest; so next day the two younger went out to seek, and the eldest had to stay home. At mid-day came a small, small mannikin and begged for a piece of bread, then the huntsman took the bread which he had found there, and cut a round off the loaf and was about to give it to him, but whilst he was giving it to the mannikin, the latter let it fall, and asked the huntsman to be so good as to give him that piece again. The huntsman was about to do so and stooped, on which the mannikin took a stick, seized him by the hair, and gave him a good beating. Next day, the second stayed at home, and he fared no better. When the two others returned in the evening, the eldest said, "Well, how have you got on?"
"Oh, very badly," said he, and then they lamented their misfortune together, but they said nothing about it to the youngest, for they did not like him at all, and always called him Stupid Hans, because he did not exactly belong to the forest. On the third day, the youngest stayed at home, and again the little mannikin came and begged for a piece of bread. When the youth gave it to him, the elf let it fall as before, and asked him to be so good as to give him that piece again. Then said Hans to the little mannikin, "What! canst thou not pick up that piece thyself? If thou wilt not take as much trouble as that for thy daily bread, thou dost not deserve to have it." Then the mannikin grew very angry and said he was to do it, but the huntsman would not, and took my dear mannikin, and gave him a thorough beating. Then the mannikin screamed terribly, and cried, "Stop, stop, and let me go, and I will tell thee where the King's daughters are." When Hans heard that, he left off beating him and the mannikin told him that he was an earth mannikin, and that there were more than a thousand like him, and that if he would go with him he would show him where the King's daughters were. Then he showed him a deep well, but there was no water in it. And the elf said that he knew well that the companions Hans had with him did not intend to deal honourably with him, therefore if he wished to deliver the King's children, he must do it alone. The two other brothers would also be very glad to recover the King's daughters, but they did not want to have any trouble or danger. Hans was therefore to take a large basket, and he must seat himself in it with his hanger and a bell, and be let down. Below were three rooms, and in each of them was a princess, with a many-headed dragon, whose heads she was to comb and trim, but he must cut them off. And having said all this, the elf vanished. When it was evening the two brothers came and asked how he had got on, and he said, "pretty well so far," and that he had seen no one except at mid-day when a little mannikin had come and begged for a piece of bread, that he had given some to him, but that the mannikin had let it fall and had asked him to pick it up again; but as he did not choose to do that, the elf had begun to lose his temper, and that he had done what he ought not, and had given the elf a beating, on which he had told him where the King's daughters were. Then the two were so angry at this that they grew green and yellow. Next morning they went to the well together, and drew lots who should first seat himself in the basket, and again the lot fell on the eldest, and he was to seat himself in it, and take the bell with him. Then he said, "If I ring, you must draw me up again immediately." When he had gone down for a short distance, he rang, and they at once drew him up again. Then the second seated himself in the basket, but he did just the same as the first, and then it was the turn of the youngest, but he let himself be lowered quite to the bottom. When he had got out of the basket, he took his hanger, and went and stood outside the first door and listened, and heard the dragon snoring quite loudly. He opened the door slowly, and one of the princesses was sitting there, and had nine dragon's heads lying upon her lap, and was combing them. Then he took his hanger and hewed at them, and the nine fell off. The princess sprang up, threw her arms round his neck, embraced and kissed him repeatedly, and took her stomacher, which was made of pure gold, and hung it round his neck. Then he went to the second princess, who had a dragon with five heads to comb, and delivered her also, and to the youngest, who had a dragon with four heads, he went likewise. And they all rejoiced, and embraced him and kissed him without stopping. Then he rang very loud, so that those above heard him, and he placed the princesses one after the other in the basket, and had them all drawn up, but when it came to his own turn he remembered the words of the elf, who had told him that his comrades did not mean well by him. So he took a great stone which was lying there, and placed it in the basket, and when it was about half way up, his false brothers above cut the rope, so that the basket with the stone fell to the ground, and they thought that he was dead, and ran away with the three princesses, making them promise to tell their father that it was they who had delivered them, and then they went to the King, and each demanded a princess in marriage.
In the meantime the youngest huntsman was wandering about the three chambers in great trouble, fully expecting to have to end his days there, when he saw, hanging on the wall, a flute; then said he, "Why dost thou hang there, no one can be merry here?" He looked at the dragons, heads likewise and said, "You too cannot help me now." He walked backwards and forwards for such a long time that he made the surface of the ground quite smooth. But at last other thoughts came to his mind, and he took the flute from the wall, and played a few notes on it, and suddenly a number of elves appeared, and with every note that he sounded one more came. Then he played until the room was entirely filled. They all asked what he desired, so he said he wished to get above ground back to daylight, on which they seized him by every hair that grew on his head, and thus they flew with him onto the earth again. When he was above ground, he at once went to the King's palace, just as the wedding of one princess was about to be celebrated, and he went to the room where the King and his three daughters were. When the princesses saw him they fainted. Hereupon the King was angry, and ordered him to be put in prison at once, because he thought he must have done some injury to the children. When the princesses came to themselves, however, they entreated the King to set him free again. The King asked why, and they said that they were not allowed to tell that, but their father said that they were to tell it to the stove. And he went out, listened at the door, and heard everything. Then he caused the two brothers to be hanged on the gallows, and to the third he gave his youngest daughter, and on that occasion I wore a pair of glass shoes, and I struck them against a stone, and they said, "Klink," and were broken.
Er was eens een hele rijke koning, en die had drie dochters, en die gingen elke dag wandelen in de tuin van het paleis; en nu hield de koning toch altijd zoveel van alle mooie bomen, en van één boom hield hij zoveel dat hij iemand die daar maar één appeltje van plukte, honderd vadem diep onder de aarde wenste. En toen het herfst was, toen werden al die appels aan die ene boom allemaal zo rood, zo rood als bloed. De drie dochters gingen elke dag onder die boom om te kijken of de wind soms niet een appel had afgewaaid, maar ze vonden er van hun leven geen een en de boom zat zó vol, dat hij scheen te bezwijken en de takken hingen tot op de grond. Toen kreeg de jongste prinses er zo'n geweldige zin in, en ze zei tegen haar zusters: "Onze pa," zei ze, "die houdt veel te veel van ons dan dat hij ons iets kwaads zou wensen: ik geloof dat hij dat alleen maar gezegd heeft met het oog op vreemden." En meteen plukte het kind een hele dikke appel af en ze sprong naar haar zusters en zei: "O proef nu eens, lieve zusjes, nu heb ik toch van m'n leven niet zoiets lekkers geproefd!" En toen beten de twee andere prinsessen ook eens in de appel, en toen zonken ze alle drie diep onder de grond, en er kraaide geen haan naar.
En toen het middag werd, wou de koning hen aan tafel roepen en toen waren ze nergens te vinden: hij zocht ze overal, in 't kasteel en in de tuin, maar hij kon ze niet vinden. Toen werd hij zo bedroefd en hij liet het in 't hele land omroepen en wie hem zijn dochters terugbracht, zou er één tot vrouw krijgen. Toen gingen er heel veel jongelui de velden over om te zoeken, het was ongelooflijk zoveel als er zochten, want iedereen had die drie meisjes graag gemogen, ze waren altijd vriendelijk geweest tegen iedereen en ze hadden zulke lieve gezichten. Zo gingen er ook drie jonge jagers op uit, en toen ze wel een dag of acht hadden gereisd, toen kwamen ze bij een groot slot. Er waren toch zulke mooie kamers in dat slot, en in een kamer was een tafel gedekt en daar stond zulk lekker eten en dat was nog zo warm dat het dampte, maar in het hele slot was toch geen mens te horen of te zien. En toen wachtten ze nog een halve dag, en de gerechten bleven aldoor warm en dampten steeds, tot op 't laatst - toen werden ze zo hongerig dat ze aan tafel gingen zitten en alles aten, en ze beslisten onderling, dat ze op 't slot wilden blijven wonen en ze wilden daarom loten, wie er in het huis bleef, terwijl de twee anderen de dochters zochten; en zo gezegd zo gedaan en het lot viel op de oudste. De volgende dag gingen de beide jongsten zoeken en de oudste moest thuis blijven. 's Middags kwam er zo'n klein, klein manneke en dat bedelde om een stukje brood, en toen nam hij het brood dat hij gevonden had, en hij sneed een stuk af en rondom sneed hij wat weg en dat wou hij hem geven en terwijl hij 't hem aangeeft, laat het kleine mannetje 't vallen en zei of hij alsjeblieft zo goed zou willen zijn en het hem teruggeven. En dat wilde hij doen ook en hij bukte zich en daar neemt het mannetje een stok en hij pakt 'm bij zijn haar en geeft hem slagen. De volgende dag bleef de tweede thuis, hem ging het niet beter. Toen de twee anderen 's avonds thuiskwamen, toen zei de oudste: "Nou, en hoe is het je gegaan?" - "O, heel slecht." En ze klaagden elkaar hun nood, maar ze hadden aan de jongste nog niets gezegd, want daar hielden ze helemaal niet van, en ze hadden 'm altijd domme Hans genoemd, omdat hij niet altijd even slim was.
Maar de derde dag bleef de jongste thuis, en toen kwam dat manneke weer en bedelde weer om brood, en toen hij het hem gegeven had, liet hij het weer vallen en zei, of hij zo goed wou zijn en hem het stukje nog eens aangeven. En dan zegt de jongste tegen dat manneke: "Wat!" zegt-ie, "kun je dat stukje brood niet zelf oprapen, als je je voor je dagelijkse eten geeneens moeite wilt geven, dan ben je niet waard dat je eet." En toen werd dat manneke zo boos en zei: hij moest het toch doen; maar hij, niet bang, pakte het lieve manneke beet en sloeg er eens behoorlijk op los. Toen schreeuwde het mannetje hard en riep: "Hou op! hou op! laat me leven - dan zal ik je ook zeggen waar de prinsessen zijn!"
Zodra de jongen dat hoorde, hield hij op met slaan, en 't mannetje vertelde dat-ie 'n aardmannetje was, en er waren er meer dan duizend van zijn slag, en hij moest maar 's mee naar beneden gaan en dan zou hij hem wel wijzen, waar de prinsessen waren. En toen wees hij onder in een diepe put, maar daar zat geen water in. En het mannetje zei: hij wist wel dat de anderen het niet zo goed met hem meenden, en als hij de prinsessen wou verlossen dan wou hij het alleen doen. De twee andere broers wilden de prinsessen ook wel heel graag vinden, maar ze hebben er geen moeite en geen gevaar voor over; maar hij moest dan een grote mand nemen, en hij moest erin gaan zitten met een hartsvanger en een bel, en dan moest hij zich naar beneden laten zakken; beneden waren drie kamers en in elk van de kamers zat een prinses, en ze waren ieder bezig met 'n draak met veel koppen, en ze moesten al die koppen luizen; en dan moest hij al die koppen afslaan. En toen het aardmannetje dat allemaal gezegd had - weg was hij. Het werd avond en de twee anderen kwamen thuis en vroegen hem hoe hij 't gehad had, en toen zei hij: "O voorlopig wel goed" en hij had geen mens gezien, alleen 's middags, toen was d'r zo'n klein mannetje gekomen, en die had om brood gevraagd, en toen hij 'm dat gegeven had, had 't ventje 't brood laten vallen, en toen had hij gezegd dat hij het weer op moest rapen, en dat had hij toen niet gedaan, en toen was hij gaan pochen, maar dat had hij toen maar niet begrepen en hem flink op z'n kop gegeven, en toen had hij 'm nog verteld waar de prinsessen waren. Toen ergerden de twee anderen zich dat ze geel en groen werden van nijd. En de volgende morgen gingen ze alle drie naar de put en lootten erom wie zich 't eerst in de mand naar beneden zou laten zakken en de oudste lootte 't eerst en moest in de mand gaan en de bel meenemen. Toen zei hij: "Als ik bel, moeten jullie me meteen weer ophalen." Hij was een eindje naar beneden en toen ging de bel, en ze wonden hem weer omhoog; en de tweede ging erin zitten en die deed net zo, maar toen kwam de beurt ook aan de jongste, maar die liet zich helemaal naar beneden afrollen. Daar klom hij de mand uit, nam zijn hartsvanger en hij ging voor de eerste deur staan luisteren en toen hoorde hij de draak heel hard snurken. Hij deed de deur langzaam open, daar zat de ene prinses en ze had op haar schoot negen drakenkoppen. En hij nam z'n hartsvanger en sloeg toe en toen waren de negen koppen eraf. De prinses sprong op en viel hem om de hals en trok hem naar zich toe en kuste hem en ze nam haar halssieraad van zuiver goud, en hing hem dat om. Toen ging hij ook naar de tweede prinses, die had een draak met zeven koppen, en die verloste hij ook, en tenslotte de jongste, die had er één met vier koppen, en daar ging hij ook heen. En daar waren ze allemaal zo blij en omhelsden en kusten hem zonder ophouden. En toen belde hij zo hard, dat ze 't boven hoorden. Hij zette alle prinsessen, één-voor-één, in de mand en liet hen allemaal omhoog winden, en nu de beurt aan hemzelf kwam, viel hem in, wat de woorden van 't aardmannetje waren geweest, die zei dat zijn maats het niet goed met hem meenden. Toen nam hij een grote steen die daar lag, legde die in de mand, en toen de mand zowat halverwege was, sneden de valse broers boven het touw door, zodat de mand met de steen op de grond viel en zij dachten dat hij dood was. En ze liepen met de prinsessen weg en lieten de prinsessen beloven om aan hun vader te zeggen, dat zij tweeën het waren die hen hadden verlost, daar kwamen ze bij de koning en wilden hen als vrouw.
Intussen ging die jongste jager heel verslagen door die drie kamers op en neer, denkend dat hij nu maar sterven moest; maar toen zag hij aan de wand een blokfluit hangen en hij dacht: "Wat doet dat ding hier, hier kan toch niemand vrolijk zijn?" En hij bekeek alle drakenkoppen en zei: "Jullie kunnen me ook niet helpen!" Hij liep zo dikwijls op en neer, dat de grond onder zijn voeten helemaal glad werd. Op 't laatst kreeg hij andere gedachten, en hij nam de fluit van de wand en blies een deuntje, en opeens kwamen er zoveel aardmannetjes, bij elke toon die hij floot, kwam er nog één en toen blies hij zo lang tot de kamer propvol was. Ze vroegen allemaal wat er van zijn dienst was en hij zei: hij wou graag weer op aarde zijn en weer in het daglicht leven. Ze pakten hem allemaal beet, ieder aan 'n haar van z'n hoofd, en zo lieten ze hem omhoogvliegen tot op de aarde. Toen hij boven was, ging hij meteen naar 't paleis van de koning, waar juist precies de bruiloft met de ene prinses zou plaats hebben, en hij ging naar de kamer waar de koning was met zijn drie dochters. Toen die kinderen hem zagen, werden ze allemaal beschaamd en gingen van hun stokje. De koning werd toen heel boos en liet hem meteen in 't gevang zetten; omdat hij dacht dat hij zijn kinderen kwaad had gedaan. Maar toen de prinsessen weer tot zichzelf kwamen, smeekten ze hem, om de jongen los te laten. De koning vroeg waarom - ze zeiden, dat ze dat niet durfden zeggen. Maar hij ging naar buiten en luisterde aan de deur en hoorde alles. En hij liet de twee oudsten allebei aan de galg hangen, maar aan hem gaf hij de jongste dochter: en toen trok ik een paar glazen schoenen aan, en toen stootte ik me aan een steen, en toen zei 't 'krak!' en toen waren ze kapot!