Xưa, có một chú bé mục đồng nổi tiếng khắp nước về tài ứng đối. Tiếng đồn đến tai nhà vua, nhà vua không tin, cho triệu em đến để thử tài. Nhà vua nói:
- Nếu con giải được ba câu đố của ta, thì ta sẽ coi con như con đẻ và con sống bên ta ở trong cung điện này.
Chú bé nói:
- Tâu bệ hạ, ba câu gì ạ?
Vua nói:
- Câu thứ nhất thế này: biển có bao nhiêu giọt nước?
Chú bé mục đồng thưa:
- Tâu bệ hạ, xin người cho chặn tất cả sông ngòi trên trái đất, đợi con đếm từng giọt rồi hãy cho chảy ra biển. Sau đó con sẽ xin thưa bệ hạ biển có bao nhiêu giọt nước.
Vua nói:
- Câu đố thứ hai thế này: Trên trời có bao nhiêu sao?
Chú bé mục đồng thưa:
- Tâu bệ hạ, cho con xin một tờ giấy trắng thật to.
Chú bé cầm giấy, lấy bút chấm la liệt những chấm tí ti lên giấy, chấm nhiều vô kể lại nhỏ ly ti nên không tài nào đếm được, ai nhìn vào cũng hoa cả mắt.
Sau đó chú bé tâu vua:
- Tâu bệ hạ, trên giấy có bao nhiêu chấm, thì trên trời có từng ấy sao, cứ đếm thì biết.
Nhưng chẳng một ai đếm nổi!
Vua nói:
- Câu đố thứ ba thế này: Thời gian vô tận có bao nhiêu giây đồng hồ?
Chú bé mục đồng thưa:
- Tâu bệ hạ, ở xứ Hinterpommern có ngọn núi Demant, phải leo một tiếng mới đến ngọn núi, phải đi một tiếng mới hết bề ngang, lại phải xuống một tiếng mới tới đáy hang núi, có một con chim nhỏ xíu, cứ cách trăm năm lại bay đến mài mỏ vào vách núi. Khi nào núi bị chim mài nhẵn tới đáy hang thì lúc đó giây đồng hồ đầu tiên của thời gian vô tận mới trôi qua.
Nghe xong, vua phán:
- Con đã giải ba câu đố tinh thông như một nhà hiền triết. Từ nay trở đi con sẽ ở bên ta trong cung điện này, ta coi con như con đẻ của ta.
- Nếu con giải được ba câu đố của ta, thì ta sẽ coi con như con đẻ và con sống bên ta ở trong cung điện này.
Chú bé nói:
- Tâu bệ hạ, ba câu gì ạ?
Vua nói:
- Câu thứ nhất thế này: biển có bao nhiêu giọt nước?
Chú bé mục đồng thưa:
- Tâu bệ hạ, xin người cho chặn tất cả sông ngòi trên trái đất, đợi con đếm từng giọt rồi hãy cho chảy ra biển. Sau đó con sẽ xin thưa bệ hạ biển có bao nhiêu giọt nước.
Vua nói:
- Câu đố thứ hai thế này: Trên trời có bao nhiêu sao?
Chú bé mục đồng thưa:
- Tâu bệ hạ, cho con xin một tờ giấy trắng thật to.
Chú bé cầm giấy, lấy bút chấm la liệt những chấm tí ti lên giấy, chấm nhiều vô kể lại nhỏ ly ti nên không tài nào đếm được, ai nhìn vào cũng hoa cả mắt.
Sau đó chú bé tâu vua:
- Tâu bệ hạ, trên giấy có bao nhiêu chấm, thì trên trời có từng ấy sao, cứ đếm thì biết.
Nhưng chẳng một ai đếm nổi!
Vua nói:
- Câu đố thứ ba thế này: Thời gian vô tận có bao nhiêu giây đồng hồ?
Chú bé mục đồng thưa:
- Tâu bệ hạ, ở xứ Hinterpommern có ngọn núi Demant, phải leo một tiếng mới đến ngọn núi, phải đi một tiếng mới hết bề ngang, lại phải xuống một tiếng mới tới đáy hang núi, có một con chim nhỏ xíu, cứ cách trăm năm lại bay đến mài mỏ vào vách núi. Khi nào núi bị chim mài nhẵn tới đáy hang thì lúc đó giây đồng hồ đầu tiên của thời gian vô tận mới trôi qua.
Nghe xong, vua phán:
- Con đã giải ba câu đố tinh thông như một nhà hiền triết. Từ nay trở đi con sẽ ở bên ta trong cung điện này, ta coi con như con đẻ của ta.
Dịch: Lương Văn Hồng, © Lương Văn Hồng
Un petit pâtre s'était rendu célèbre par la sagesse avec laquelle il répondait aux questions qui lui étaient adressées. Le bruit de sa réputation parvint jusqu'aux oreilles du roi qui n'en voulut rien croire, fit venir le petit garçon, et lui dit:
- Si tu parviens à répondre aux questions que je vais te poser, je te regarderai désormais comme mon fils, et tu habiteras près de moi dans mon palais.
- Sire, quelles sont ces trois questions? demanda le jeune pâtre.
- Voici d'abord la première, reprit le roi: Combien de gouttes d'eau y a-t-il dans la mer?
Le petit pâtre répondit:
- Sire, commencez par faire boucher tous les fleuves et les rivières de la terre, de manière qu'il n'en coule plus une seule goutte d'eau dans la mer jusqu'à ce que j'aie fait mon calcul; alors je vous dirai combien la mer renferme de gouttes.
Le roi reprit:
- Ma seconde question est celle-ci: Combien y a-t-il d'étoiles dans le ciel?
Le petit pâtre répondit:
- Sire, donnez-moi une grande feuille de papier blanc.
Puis le jeune garçon fit avec une plume un si grand nombre de petits points serrés sur toute la surface du papier, et si fins, qu'on les apercevait à peine et qu'il était de toute impossibilité de les compter; rien qu'à vouloir l'essayer, les yeux étaient éblouis. Cette besogne terminée, il dit au roi:
- Il y a autant d'étoiles dans le ciel, que de points sur cette feuille de papier; daignez les compter.
Personne n'y put réussir.
Le roi prenant de nouveau la parole:
- Ma troisième question a pour but de savoir de combien de secondes se compose l'éternité.
Le jeune pâtre répondit:
- Au delà de la Poméranie se trouve la montagne de diamant. Cette montagne a une lieue de hauteur, une lieue de largeur et une lieue de profondeur. Tous les cent ans, un oiseau vient s'y poser, gratte la montagne avec son bec et enlève une parcelle de diamant; quand il aura de la sorte fait disparaître le mont tout entier, la première seconde de l'éternité sera écoulée.
Le roi repartit:
- Tu as répondu comme un sage à mes trois questions; désormais tu resteras près de moi dans mon palais, et je te regarderai comme mon fils.